ทศชาติชาดกและพุทธประวัติ

พระอรหันต์
พระอานนท์เถระ
เอตทัคคะเป็นผู้เลิศกว่าภิกษุทั้งปวง ถึง ๕ ประการ

      พระอานนท์เถระ เอตทัคคะเป็นผู้เลิศกว่าภิกษุทั้งปวง ถึง ๕ ประการ คือ ๑. เป็นพหูสูต ๒. เป็นผู้มีสติ ๓. เป็นผู้มีคติ ๔. เป็นผู้มีความเพียร ๕. เป็นพุทธอุปัฏฐาก ก่อนที่พระอานนท์เถระรับหน้าที่เป็นพุทธอุปัฏฐากจนพระองค์ทรงปรินิพพาน ท่านขอพร ๘ ประการ ดังนี้

๑. ขออย่าประทานจีวรอันประณีตแก่ข้าพระองค์

๒. ขออย่าประทานบิณฑบาตรอันประณีตแก่ข้าพระองค์

๓. ขอได้โปรดอย่าให้ข้าพระองค์อยู่ในที่ประทับของพระองค์

๔. ขอได้โปรดอย่าพาพระองค์ไปในที่นิมนต์ (พรข้อ ๑-๔ เพราะกลัคนติฉินนินทาว่าอยากได้ลาภสักการะ)

๕. ขอพระองค์ทรงเสด็จไปสู้ที่นิมนต์ที่ข้าพระองค์รับไว้

๖. ขอให้ข้าพระองค์พาบริษัทที่มาจากแดนไกลเข้าเฝ้าพระองค์ได้ในขณะที่มาถึงแล้ว

๗. ถ้าข้าพระองค์เกิดความสงสัยขึ้นเมื่อใดขอฝห้ข้าพระองค์เข้าเฝ้าทูลถามความสงสัยได้เมื่อนั้น (พรข้อ ๕-๗ เพราะกลัวคนติฉินนินทาว่า พระอานนท์ปฏิบัติบำรุงอุปัฏฐากพระบรมศาสดาไปทำไม แม้กิจเพียงเท่านี้ พระพุทธองค์ก็ไม่ทรงอนุเคราะห์)

๘. ถ้าพระองค์แสดงพระธรรมเทศนาเรื่องใด ในที่ลับหลังข้าพระองค์ ขอได้โปรดตรัสพระธรรมเทศนาเรื่องนั้นแก่ข้าพระองค์อีกครั้ง (พรข้อ ๘ หากมีผู้มาถามธรรม พระอานนท์สามารถตอบได้ทุกเรื่อง) 

    นอกจากนี้วันที่ทำปฐมสังคายนา พระอานนท์รับหน้าที่วิสัชนาพระสูตรและพระอภิธรรม เพราะมีความทรงจำเป็นเลิศ รวมทั้งยอมสละชีวิตแทนพระพุทธองค์ ขณะที่ช้างนาฬาคีรีเข้าทำร้ายพระพุทธองค์ แต่ทำไม่ได้ ด้วยพระองค์ทรงแผ่พระเมตตาไปยังช้าง ดังนั้นจึงได้รับยกย่องว่า เป็นเอตทัคคะผู้เลิศกว่าภิกษุทั้งปวง ถึง ๕ ประการ