อัปปิเยหิสัมปโยคทุกข์ ทุกข์เพราะประสบสิ่งที่เกลียด
สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสเทศนาอัปปิเยหิสัมปโยคทุกข์ มีใจความตามพระบาลีว่า อารมณ์หรือเครื่องยึดหน่วงของจิตทั้งห้า คือ รูปารมณ์สัททารมณ์ คันธารมณ์ รสารมณ์ และโผฏฐัพพารมณ์ กล่าวให้เข้าใจง่ายก็คือ รูป เสียง กลิ่น รส และสัมผัสนั้น หากมิได้เป็นที่พึงปรารถนา มิได้พึงเป็นที่รักที่ชอบใจ ครั้นเมื่อบุคคลได้ประสบอารมณ์ทั้งห้า ก็ย่อมจะมีจิตเป็นทุกข์ เหตุเพราะรู้สึกเกลียดชัง ไม่รักใคร่ ไม่ปรารถนาจะเข้าใกล้ ไม่ปรารถนาจะพบเห็นปรารถนาจะหลีกไปเสียให้ไกลแสนไกล แต่เมื่อยังทำไม่ได้ก็ต้องเสวยทุกขเวทนา ตถาคตเรียกทุกข์นี้ว่า อัปปิเยหิสัมปโยคทุกข์ จัดเป็นทุกขอริยสัจด้วยประการหนึ่ง
*----------------------------------------------------------------------------------------------------------*
หนังสือ PD 006 แม่บทแห่งธรรม
หนังสือเรียน DOU หลักสูตร Pre-Degree
