"ภาวนา" หมายถึงอะไร
"ภาวนา" โดยรูปศัพท์ แปลว่า การทำให้มีขึ้น เป็นขึ้น การเจริญ หรือการบำเพ็ญ ด้วยการฝึกอบรมจิตใจ ตามหลักพระพุทธศาสนา แบ่งการฝึกอบรมออกเป็น 2 ลักษณะคือ
1) ฝึกอบรมจิตใจให้เกิดความสงบ เรียกว่า " มถภาวนา"
2) ฝึกอบรมให้เกิดปัญญารู้แจ้งเห็นแจ้งตามความเป็นจริง เรียกว่า "วิปัสนาภาวนา"
นอกจากนี้ยังมีการแบ่งการฝึกอบรมที่แตกต่างจากที่กล่าว แต่ก็แบ่งออกเป็น 2 ลักษณะ คือ
2.1) ฝึกอบรมจิตใจให้เจริญงอกงามด้วยคุณธรรม มีความเข้มแข็งมั่นคงสงบ มีสติ และสมาธิ เรียกว่า "จิตตภาวนา"
2.2) ฝึกอบรมให้เกิดปัญญาความรู้ ความเข้าใจสิ่งทั้งหลายตามความเป็นจริง จนจิตใจไม่ถูกครอบงำด้วยอำนาจกิเลส และความทุกข์ เรียกว่า "ปัญญาภาวนา"
ไม่ว่าจะเป็นการแบ่งแบบใดก็ตาม ท่านผู้อ่านคงได้เห็นแล้วว่า ภาวนานั้นแบ่งออกได้เป็น 2 ระดับคือระดับต้น กับระดับสูงการอบรมจิตใจที่คฤหัสถ์ทุกคนควรได้รับการฝึกก็คือการภาวนาระดับต้นเพื่อให้จิตใจมีความสงบมี สติสมาธิ ความอดทน คุณธรรมเหล่านี้ย่อมอนุเคราะห์ให้เกิดความรู้ความเข้าใจหมวดธรรมแม่บทต่างๆได้โดยง่าย นั่นคือ ก่อนฟังธรรมทุกครั้ง พระสงฆ์ผู้แสดงธรรมควรฝึกให้ญาติโยมได้อบรมจิตใจให้มีความสงบมี สติ และสมาธิ เสียก่อน เพื่อจะได้รับฟังพระธรรมเทศนาอย่างมีสติ และสมาธิ ถ้าทำได้เช่นนี้ย่อมหวังได้ว่าการปลูกฝังสัมมาทิฏฐิให้เข้าไปอยู่ในใจของผู้ฟัง ย่อมมีประสิทธิผลอย่างแท้จริง
จากหนังสือ DOU
วิชาGB 203 สูตรสำเร็จการพัฒนาสังคมโลก
กลุ่มวิชาสูตรสำเร็จการพัฒนาสังคมโลก
