วิธีแผ่กรุณา 3 อย่าง
การแผ่กรุณา 3 อย่าง เป็นการแผ่ทั่วไปให้แก่สรรพสัตว์ 12 จำพวก เช่นเดียวกับในเมตตาภาวนา
ผู้ที่บรรลุถึงขั้นอัปปนาสมาธิหรือกรุณาสีมสัมเภทดีแล้วจึงใช้วิธีแผ่กรุณาตามแบบ บริกรรมท่องจำโดยรวม การแผ่กรุณาทั่วไปแบบนี้ เป็นการแผ่ให้แก่สรรพสัตว์ทั้งหลาย 12 จำพวก ได้แก่ แผ่ทั่วไปโดยไม่เจาะจงบุคคลที่เรียกว่า อโนทิโสผรณา 5 จำพวก การแผ่โดยเจาะจงบุคคลที่เรียกว่า โอทิโสผรณา 7 จำพวก และการแผ่กรุณาไปในทิศทั้ง 10 ที่เรียกว่า ทิโสผรณา ซึ่งมีวิธีในการแผ่กรุณามีดังต่อไปนี้
1.อโนทิโสผรณา เป็นการแผ่ทั่วไปโดยไม่เจาะจงบุคคล 5 จำพวก คือ
ก.สพฺเพ สตฺตา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอสัตว์ทั้งหลายจงพ้นจากทุกข์เถิด
ข.สพฺเพ ปาณา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอสัตว์ที่มีชีวิตทั้งหลายจงพ้นจากทุกข์เถิด
ค.สพฺเพ ภูตา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอสัตว์ที่ปรากฏชัดทั้งหลายจงพ้นจากทุกข์เถิด
ง.สพฺเพ ปุคฺคลา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอบุคคลทั้งหลายจงพ้นจากทุกข์เถิด
จ.สพฺเพ อตฺตภาวปริยาปนฺนา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอสัตว์ที่มีอัตภาพทั้งหลายจงพ้นจากทุกข์เถิด
2.โอทิโสผรณา เป็นการแผ่ไปโดยเจาะจงประเภทบุคคล 7 จำพวก คือ
ก.สพฺพา อิตฺถิโย ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอหญิงทั้งหลายจงพ้นจากทุกข์เถิด
ข.สพฺเพ ปุริสา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอชายทั้งหลายจงพ้นจากทุกข์เถิด
ค.สพฺเพ อริยา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอพระอริยบุคคลทั้งหลายจงพ้นจากทุกข์เถิด
ง.สพฺเพ อนริยา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอผู้ไม่ใช่พระอริยบุคคลทั้งหลายจงพ้นจากทุกข์เถิด
จ.สพฺเพ เทวา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอเทวดาทั้งหลายจงพ้นจากทุกข์เถิด
ฉ.สพฺเพ มนุสฺสา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอมนุษย์ทั้งหลายจงพ้นจากทุกข์เถิด
ช.สพฺเพ วินิปาติกา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขออบายสัตว์ทั้งหลายจงพ้นจากทุกข์เถิด
3.ทิโสผรณา เป็นการแผ่ให้แก่สัตว์ทั่วไปทั้ง 10 ทิศ
วิธีแผ่กรุณาไปในทิศนั้น คือ ยกเอาอโนทิโสบุคคล 5 จำพวก โอทิโสบุคคล 7 จำพวก รวมเป็นบุคคล 12 จำพวก ไปตั้งไว้ในทิศทั้ง 10 แล้วแผ่กรุณาไปในบุคคล 12 จำพวกที่อยู่ในทิศทั้ง 10 นั้น จึงเรียกว่าการแผ่ให้แก่สัตว์ทั้ง 10 ทิศ
คำแผ่กรุณาโดยทิศในบุคคลจำพวกที่ 1 มีคำสำหรับแผ่ ดังต่อไปนี้
1.สพฺเพ ปุรตฺถิมาย ทิสาย สตฺตา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอสัตว์ทั้งหลายในทิศตะวันออกจงพ้นจากทุกข์เถิด
2.สพฺเพ ปจฺฉิมาย ทิสาย สตฺตา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอสัตว์ทั้งหลายในทิศตะวันตกจงพ้นจากทุกข์เถิด
3.สพฺเพ อุตฺตราย ทิสาย สตฺตา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอสัตว์ทั้งหลายในทิศเหนือจงพ้นจากทุกข์เถิด
4.สพฺเพ ทกฺขิณาย ทิสาย สตฺตา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอสัตว์ทั้งหลายในทิศใต้จงพ้นจากทุกข์เถิด
5.สพฺเพ ปุรตฺถิมาย อนุทิสาย สตฺตา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอสัตว์ทั้งหลายในทิศตะวันออกเฉียงใต้จงพ้นจากทุกข์เถิด
6.สพฺเพ ปจฺฉิมาย อนุทิสาย สตฺตา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอสัตว์ทั้งหลายในทิศตะวันตกเฉียงเหนือจงพ้นจากทุกข์เถิด
7.สพฺเพ อุตฺตราย อนุทิสาย สตฺตา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอสัตว์ทั้งหลายในทิศตะวันออกเฉียงเหนือจงพ้นจากทุกข์เถิด
8.สพฺเพ ทกฺขิณาย อนุทิสาย สตฺตา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอสัตว์ทั้งหลายในทิศตะวันตกเฉียงใต้จงพ้นจากทุกข์เถิด
9.สพฺเพ เหฏฺฐิมาย ทิสาย สตฺตา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอสัตว์ทั้งหลายในทิศเบื้องล่างจงพ้นจากทุกข์เถิด
10.สพฺเพ อุปริมาย ทิสาย สตฺตา ทุกฺขา มุจฺจนฺตุ
ขอสัตว์ทั้งหลายในทิศเบื้องบนจงพ้นจากทุกข์เถิด
ส่วนการแผ่กรุณาไปในทิศทั้ง 10 ในบุคคลอีก 11 จำพวกตั้งแต่จำพวกที่ 2 คือ สพฺเพ ปาณา สัตว์ที่มีชีวิตทั้งหลาย ถึงจำพวกที่ 12 สพฺเพ วินิปาติกา อบายสัตว์ทั้งหลายนั้น ให้ผู้ปฏิบัตินำมาประกอบในทำนองเดียวกับบุคคลที่ 1 ต่างแต่ต้องยกเอาบุคคลนั้นๆ มาประกอบแทนตรงคำว่า สตฺตา ซึ่งตรงกับคำว่า สัตว์ ในภาษาไทย ซึ่งผู้ปฏิบัติสามารถประกอบได้เองโดยไม่ยาก จึงไม่ได้ยกมาอย่างเต็มรูปแบบในที่นี้
----------------------------------------------------------------------------
MD 407 สมาธิ 7: สมถกัมมัฏฐาน 40 วิธี
