เรื่องที่ ๕ กิจวัตรบ่อเกิดนิสัยคน(ช่วงที่ ๕ ฝึกตนให้เป็นบัณฑิต)
ช่วงที่มหาวิทยาลัยปิดเทอม ตอนนี้ก็จะมีน้องๆ กลุ่มที่จะเพิ่งจบจากมหาวิทยาลัย ตัวปรับตัวใหม่ เหมือนเป็นเฟชรชี่ในช่วงเข้ามหาวิทยาลัยใหม่ๆ ต่างกันตรงที่ที่ว่าเที่ยวนี้เป็นการเข้ามหาวิทยาลัยชีวิต มืสถานที่เรียนคือ องคกร์ บริษัท หน่วยงาน ห้างร้าน เราไปทำงานด้วย แน่นอนว่าตารางเวลาซีวตของเราจะด้องปรับด้วย
การปร้บตารางเวลาย่อมมีผลต่อนิสัยใจคอของเราโดยเฉพาะน้องใหม่ไฟแรงเวลางานจะมุ่งเอางาน โดยไม่สนใจผลกระทบ บางครั้งจึงเกิดการกระทบกระทั่งได้ง่าย ด้งนั้น เราจึงต้องมีทัศนคติในการทำงานอยู่ประการหนึ่งไว้ว่า "งานทุกงานคือบทฝึกคุณธรรมและความสามารถของเรา" ถ้าคิดอย่างนี้ เราจึงจะไปได้ดีในมหาวิทยาลัยชีวิต
มีข้อคิดประการหนึ่งที่ผมอยากให้ทราบไว้ก่อนนั่นคือเวลาเราทำงานมากๆ สิงที่เรามักจะลืมดูก็คือ นิสัยใจคอของตัวเอง ว่าเปลี่ยนไปในทางดีหรือในทางร้ายอย่างไร หากไม่ระวังเรื่องนี้ ผลที่ได้อาจกลับไม่คุ้มกับผลงานที่ได้
อาจารย์ท่านหนึ่งของผมสอนว่านิสัยของคนเราเกิดจากการยํ้าคิดยํ้าพูด ยํ้าทำ
ถ้ายํ้าคิด ยํ้าพูด ยํ้าทำ ในทางที่ดี ได้นิสัยดี ถ้ายํ้าคิด พูด ทำในทางเลว ได้นิสัยเลว ซึ่งสิ่งที่คนเรายํ้าคิด พูด ทำอยู่เสมอ มีอยู่ ๒ เรื่อง คือ
๑.ปัจจัย ๔
คนเราทุกคนมีชีวิตอยู่ได้ด้วยปัจจัย ๔ คือ อาหารการกิน เครื่องนุ่งห่มที่อยู่อาศัยและยารักษาโรค เราจึงยํ้าคิด ยํ้าพูด ยํ้าทำในเรื่องนี้บ่อยๆเรายํ้าคิดไปในทางไหน เราจะได้นิสัยอย่างนั้น เช่น คนสองคน คนหนึ่งทานอาหารเพื่อจะปารุงรักษาสุขภาพ อีกคนหนึ่งทานอาหารเพื่อรักษารูปร่าง วัตถุประสงค์ในการทานไม่เหมีอนกัน สองคนนี้ย่อมคิด ย่อมพูดย่อมทำไม่เหมือนกันนิสัยที่ออกมาก็จะไม่เหมือนกัน
๒.งานที่รับผิดชอบ
เรื่องต่อมาที่คนยํ้าคิด ยํ้าพูด ยํ้าทำอยู่บ่อยๆ คือ งาน เพราะต้องทำ งานจึงจะได้เงิน มาชื้อหาปัจจัย ๔ เลี้ยงชีวิต
คนไหนมีระเบียบวินัยในการทำงานงานก็จะจัดระบบออกมาตามนิสัยคน
คนไหนทำงานตามอารมณ์ ตารางเวลาการทำงานก็จะล้ม ความแน่นอนในการผลิตงานก็จะไม่คงเส้นคงวา
และแน่นอนคนไหนเวลาทำงานคิดจะทำให้ดีที่สุด คือ ให้ผลงานออกมาได้คุณภาพดีที่สุด ใช้เวลาน้อยที่สุด ใช้งบประมาณน้อยทีสุดและก่อผลกระทบน้อยที่สุด เมื่อย้ำคิด ย้ำพูด ย้ำทำ ด้วยวัตถุประสงค์อย่างนี้ปอยๆ นิสัยนักวางแผน นิสัยละเอียดรอบคอบ ก็จะตามมา
ตรงข้าม คนไหนทำงานก็คิดจะหลบๆ อู้ๆ ให้มากที่สุด รักสบายผลงานที่ออกมาก็จะเอาแค่เสร็จๆไป ไม่ทำเอาดี ใช้เวลาก็มาก ใช้ต้นทุนก็ฟุมเฟือย แน่นอน ผลกระทบก็จะดามมามาก เพราะงานจะเสร็จทันหรือไม่ ก็อยู่ที่เจ้าหมอนี่ เพราะมันมักจะกินเวลาของคนอื่นมากพอควร เมื่อยํ้าคิดพูดทำด้วยวัตลุประสงค์อย่างนี้ก็ยากที่จะพัฒนานิสัยดีๆ ใหม่ขึ้นมาในตัวเองได้
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่า คนที่จะเอาดีได้ ต้องยํ้าคิด ยํ้าพูด
ยํ้าทำ อย่างนี้ว่า
๑. ความเลวใดที่เราเคยทำ เราจะละทิ้งเสียไม่ย้อนไปทำมันอีก
๒. ความเลวใดที่เราไม่เคยทำ และรู้อยู่แล้วว่ามันเลว เราก็จะเว้น เสียไม่ไปยุ่งกับมัน
๓. ความดีใดที่ยังไม่เคยทำ ก็ให้ไปรีบทำ
๔. ความดีใดที่เคยทำแล้ว ก็ให้ทำให้ดียิ่งๆ ขึ้นไป
โดยเอา ๔ ข้อนี้ ทำ เป็นตารางกิจกรรมประจำวันขึ้นมา ตั้งแต่เช้าจนกระทั่งเย็น เมื่อทำอะไรเป็นเวลา สุขภาพก็จะดี ระบบความคิดก็จะดีนิสัยก็จะดี จิตใจก็จะมั่นคงเข้มแข็ง มีความเสมอตัน เสมอปลาย สมาธิในการทำงานก็จะมั่นคง เพราะฝึกตัวเองให้มีเป้าหมายในการดำเนินชีวิตทุกช่วงเวลา การบริหารเงินก็จะเป็นระบบ เงินก็จะเหลือ การบริหารงานก็จะเป็นระเบียบ ตัดสินใจทุกอย่างด้วยเหตุผล คนที่ทำงานด้วยก็จะได้รับแนวทาง และหลักการที่ดีในการตัดสินใจ โอกาสที่จะทำงานผิดพลาดก็จะมีน้อย และเมื่อประสบปัญหาบางจุดของการทำงาน ก็จะตรวจสอบได้ง่ายว่า ปัญหาเกิดขึ้นที่ไหน เพราะอะไร และจะแก้ไขได้ถูกจุด
นอกจากนี้ยังมีข้อดีอึ่นๆ อีกมากมาย ถ้าเรากำหนดตารางกิจกรรมขึ้นมาให้ชัด แล้วฝึกให้ตัวเองยํ้าคิด ยํ้าพูด ยํ้าทำ ที่จะละเว้นความชั่ว ทำ ความดี และทำจิตใจให้ผ่องใสเป็นปกติ นิสัยดีๆ ก็จะค่อยๆก่อตัวขึ้นมาทีละเล็กละน้อย จนกลายเป็นความมั่นคงของชีวิต ของหน่วยงาน และขององค์กร
เพราะฉะนั้น ถ้าเราอยากได้นิสัยอย่างไร ก็ให้ยํ้าคิด ยํ้าพูด ยํ้าทำในเรื่องนั้น ถ้ายํ้าคิด ยํ้าพูด ยํ้าทำในทางดี ย่อมได้นิสัยดี แต่หากยํ้าคิดยํ้าพูด ยํ้าทำในทางเลว ย่อมได้นิสัยเลว และนี่คือสัญญาณบอกว่า ทุกคนควรจะต้องปรับตารางเวลาการทำงาน เพื่อให้ได้นิสัยดีๆ ตามมา แล้วในที่สุด งานทุกสิงที่เราเข้าไปเกี่ยวข้องก็จะกลายเป็นบทฝึกคุณธรรมและความสามารถของเรา
