มรดกพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามีมากมาย ทั้งที่เป็นคุณธรรมและวัตถุธรรม
มรดกที่เป็นคุณธรรม ได้แก่ ธรรมะที่พระองค์ตรัสแสดงไว้ตลอด ๔๕ พรรษา เป็นหมวดหมู่ที่เราเรียกว่า พระไตรปิฎก
มรดกที่เป็นสถาบันผู้สืบต่อพระศาสนา ได้แก่ สถาบันสงฆ์ ซึ่งสืบทอดต่อเนื่องกันมานานถึง ๒,๔๐๐ ปีเศษแล้วโดยไม่ขาดสาย แม้สถาบันกษัตริย์ที่ว่ายืนยาวที่สุดในโลก ไปตรวจดูเถอะ ไม่มีราชวงศ์ใดอายุเกินพันปี
มรดกในรูปที่เป็นวัตถุธรรม คือ วัดวาอารามและศาสนโบราณสถาน ซึ่งมีอยู่มากมาย คงเหลือปรากฏสืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน ให้เป็นศูนย์รวมของผู้ใฝ่ใจในการปฏิบัติธรรม
พระองค์ทรงมอบมรดกเหล่านี้ไว้ให้เรา เราจึงได้อยู่กันอย่างร่มเย็นเป็นสุขจนถึงทุกวันนี้ เคยถามตัวเองบ้างไหมว่า ได้อาศัยพระพุทธศาสนา ได้อาศัยคำสั่งสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าให้รู้จักทำความดี ละเว้นความชั่ว อยู่เป็นสุขมาจนถึงวันนี้แล้ว ได้คิดได้เตรียมอะไรตอบแทนพระองค์บ้าง
เมื่อวันที่หลวงพ่อบวช หลวงพ่อคิดอย่างนี้ จะบวชอาศัยพระศาสนาเพื่อให้เป็นสุข เมื่อได้พึ่พระศาสนาแล้ว ก็จะพยายามให้พระ ศาสนาได้พึ่งเราบ้าง ด้วยการก้มหน้าก้มตาศึกษาธรรมะเอาไว้เทศนาสอนประชาชน จะอุทิศชีวิต อุทิศกายใจสร้างวัดขึ้นมาเพื่อให้พระศาสนาได้อาศัย ใครที่รอบวชตอนแก่ใกล้ตาย พอบวชไม่นานก็ใส่โลง อย่างนี้เรียกว่าอาศัยพระศาสนา แต่พระศาสนาไม่ได้อาศัยเราเลยนะ
พวกเราทั้งหลายทั้งหญิงชาย แม้จะยังไม่ได้บวช แต่เมื่อได้อาศัยพระศาสนาเป็นสุขตลอดมา ก็ขอให้ช่วยกันคิดว่า จะตอบแทนอะไรแก่พระศาสนาบ้าง เช่น เราจะปฏิบัติธรรมให้เต็มที่ ให้เกิดความสุข เมื่อมีความสุขแล้วมาช่วยกันประกาศศาสนา ช่วยกันบำรุงเลี้ยงดูผู้ประกาศ ศาสนา ชักชวนให้คนทำความดีกันต่อไป อย่างนี้ให้พระศาสนาได้อาศัยบ้าง
เรามาวัดมานั่งบนศาลา นั่งในเต็นท์ นั่งสมาธิฟังเทศน์สะดวกสบายอย่างนี้ เราอาศัยพระศาสนา ก่อนจะกลับเก็บกวาดเช็ดถูให้เรียบร้อย อย่างนี้ถือว่ายอมให้ศาสนาได้อาศัยบ้าง ไม่ใช่พอฟังเทศน์จบ หลวงพ่อปูเสื่อได้ก็เก็บเองด้วยนะครับ สร้างศาลาไว้ก็ช่วยกวาดถูไว้ให้สะอาดด้วย
แต่ถ้าเราฝึกใจให้ได้ว่า ได้อาศัยที่ไหน ก็ควรให้ที่นั้นได้อาศัยเรา ทั้งทางโลกและทางธรรม คิดได้เช่นนี้แล้ว ชาตินี้อยู่เป็นสุขแน่นอน นึกถึงความดีของเราแล้วก็ชื่นใจ ที่เราได้ให้สถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ได้พึ่งเรา เราไม่ใช่คนรกโลก มีประโยชน์ต่อโลก นึกแล้วก็ชื่นใจ ใจมันฟู ถึงคราวหลับตาลาโลกก็ลาอย่างมีสุข
ความยิ่งใหญ่ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
พระภาวนาวิริยคุณ
