ปัจจัยแห่งความสำเร็จของการฟังธรรม
การฟังธรรมนั้นส่งผลให้ผู้รับฟัง สามารถบรรลุผลสูงสุดได้จนกระทั่งหมดกิเลส เข้าสู่พระนิพพาน ทั้งนี้มีองค์ประกอบที่ทำให้การฟังธรรมนั้นสำเร็จหรือไม่ ดังนี้ คือ
ผู้แสดงธรรม เป็นผู้มีความสามารถในการแสดงธรรมให้ผู้ฟังเข้าใจได้
สามารถนำใจของผู้ฟังให้รู้แจ้งเห็นจริงตามไปได้ในที่นี้มีพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นผู้สูงสุดเนื่องจากพระองค์ทรงบำเพ็ญบารมีมานับภพนับชาติไม่ถ้วน ก็เพื่อที่จะตรัสรู้และจะได้แสดงธรรมโปรดสัตว์ เพื่อให้หมดจากกิเลสอาสวะเข้าสู่พระนิพพาน ด้วยบุญบารมีที่สั่งสมมาเมื่อพระองค์ทรงแสดงธรรม สามารถทำให้ผู้ฟังบรรลุธรรมตามไปได้ ทั้งนี้โดยบุคลิกภาพส่วนตัวของพระองค์ทรงมีลักษณะหลายประการที่ทำให้การแสดงธรรมประสบความสำเร็จ เช่น พระองค์เป็นที่ตั้งแห่งความศรัทธา ได้ลักษณะมหาบุรุษ 32 ประการ อนุพยัญชนะ 80 พระองค์ อีกทั้งยังเป็นผู้มีเสียงดุจเสียงพรหม ประกอบด้วยองค์ 8 ประการ5) คือ
1.เป็นเสียงไม่ขัดข้อง
2.เป็นเสียงผู้ฟังทราบได้ง่าย
3.เป็นเสียงไพเราะ
4.เป็นเสียงน่าฟัง
5.เป็นเสียงกลมกล่อม
6.เป็นเสียงไม่แปร่ง
7.เป็นเสียงลึก
8.เป็นเสียงก้องกังวาน
สิ่งเหล่านี้เป็นปัจจัยที่ช่วยให้ผู้ฟังเกิดความศรัทธาเลื่อมใส ตั้งใจฟังธรรมโดยเคารพ และที่ สำคัญการแสดงธรรมของพระองค์ ทรงแสดงธรรม และกลั่นกรองถ้อยคำออกมาจากแหล่งความรู้อันบริสุทธิ์ทำให้ผู้ฟังเมื่อน้อมนำใจฟังธรรมย่อมได้บรรลุธรรมตามไปได้
นอกจากนี้ พระพุทธเจ้ายังทรงมีพระปรีชาญาณสาารถแสดงธรรมตามจริตอัธยาศัยของผู้ฟังทราบว่าผู้ใดควรฟังธรรมเรื่องใด หมวดใด อันตรงกับพื้นฐานความรู้ ความเข้าใจดั้งเดิมแล้วก็สามารถแสดงธรรมจนผู้นั้นบรรลุธรรมได้มีตัวอย่างเรื่องของกุลบุตรท่านหนึ่งได้บวช และฟังธรรมจาก พระสารีบุตร แต่ไม่สามารถบรรลุธรรมได้ พระสารีบุตรจึงได้ส่งลูกศิษย์ไปในสำนักของพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าได้ทรงนิรมิตดอกปทุมทอง ค่อยๆ เหี่ยว จนภิกษุนั้นเกิดความสลดสังเวช แล้วจึงตรัสคาถาเรื่อง การตัดตัณหา ทำให้กุลบุตรบรรลุธรรมได้6) นี่ก็เป็นตัวอย่างประการหนึ่ง
ชฎิล 3 พี่น้อง มีอุรุเวลกัสสปะเป็นต้น ท่านเหล่านี้บวชเป็นฤาษีบำเพ็ญตบะทางด้านบูชาไฟ นับถือไฟว่าเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ พระพุทธองค์ได้ทรงแสดงธรรมเกี่ยวกับไฟแก่เหล่าชฎิล ไฟที่พระองค์ทรงแสดงไม่ใช่ไฟภายนอก แต่เป็นไปภายในที่มีพิษร้ายแรงคือ ไฟคือ ราคะ โทสะ และโมหะ ทรงให้ดับไฟ เหล่านี้เสีย ก็จะถึงที่สุดทุกข์ได้7) เมื่อชฎิลฟังแล้วก็บรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ไปได้
พระวักกลิเป็นบุคคลที่จัดอยู่ประเภทราคจริตท่านชอบติดตามดูพระรูปกายของพระพุทธเจ้า ดังนั้นเมื่อพระองค์ทรงแสดงธรรมโปรดท่าน ก็ทรงแสดงเรื่องขันธ์ 5 ที่ตกอยู่ในไตรลักษณ์จนท่าน ไดบรรลุอรหัตตผล เป็นต้น
*****************************************************************************
5) ขุททกนิกาย มหานิเทส, มก. เล่ม 66 ข้อ 886 หน้า 531.
6) ขุททกนิกาย ธรรมบท, มก. เล่ม 43 หน้า 128-130.
7) วินัยปิฎก มหาวรรค, มก. เล่ม 6 หน้า 87-106.
*****************************************************************************
จากหนังสือ DOU MD 204 สมาธิ 4
เทคนิคการทำสมาธิเพื่อเข้าถึงพระธรรมกาย
