ารอุบัติขึ้นของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแต่ละพระองค์เปรียบเสมือนดวงสุริยา ที่ทอแสงให้ความสว่างในชีวิตแก่สรรพสัตว์ทั้งปวงโดยไม่เลือกที่รักผลักที่ชัง พระพุทธองค์เสด็จมาเพื่อประโยชน์สุข ของมวลมนุษยชาติและสรรพสัตว์ทั้งหลาย ดังพุทธพจน์ที่กล่าวไว้ว่า "ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลเอกเมื่ออุบัติขึ้นในโลก ย่อมอุบัติเพื่อเกื้อกูลแก่ชนเป็นอันมาก เพื่อความสุขของมหาชน เพื่ออนุเคราะห์โลก เพื่อความสุขแก่เทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย" บุคคลเอก คือ พระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า การที่เรา หมั่นตรึกระลึกนึกถึงพระคุณอันยิ่งใหญ่ของพระพุทธองค์ จึงถือเป็นการเจริญพุทธานุสติ มีพระพุทธเจ้าเป็นอารมณ์ การทำเช่นนี้มีอานิสงส์ใหญ่ จะส่งผลให้เราได้เข้าถึงพระรัตนตรัยภายในได้โดยง่ายโดยเร็วพลัน โดยเฉพาะในเดือนนี้เป็นเดือนวิสาขมาส เป็นเดือนแห่งชัยชนะที่ไม่มีวันกลับแพ้ของ พระบรมศาสดาของพวกเราทั้งหลาย เป็นเหตุให้หมู่สัตว์หลุดพ้น จากบ่วงแห่งมาร พ้นจากความมืดมิด คือ อวิชชา พบแสงสว่างแห่งพระสัทธรรม เป็นการปลดแอกที่ไม่ถูกควบคุม ด้วยกิเลสอาสวะอีกต่อไป การที่พระพุทธองค์ทรงได้รับชัยชนะ เหนือพญามารด้วยบุญบารมีที่สั่งสมมา ๒๐ อสงไขย แสนมหากัป ในคืนวันเพ็ญเดือนวิสาขมาสนั้น เป็นการประกาศชัยที่ลือลั่นไปทั่วโลกธาตุ จึงได้รับการเฉลิมพระนามว่า พระชินเจ้า พระชินสีห์ หรือพระอนันตชิน ซึ่งหมายถึงผู้มีชัยชนะตลอดกาล

             เพื่อเป็นการระลึกนึกถึงชัยชนะของพระพุทธองค์ในวันเพ็ญขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๖ เราจะมาพร้อมใจกันรำลึกถึงชัยชนะอันยิ่งใหญ่ ที่ทรงมีเหนือพญามารในวันนั้น เรื่องมีอยู่ว่า

             พญามารได้ตามรังควานพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ของเรามาตลอดตั้งแต่ครั้งทรงออกผนวช ก็เอาสมบัติจักรพรรดิมาล่อ แต่ไม่สำเร็จ จึงปิดบัง เห็น จำ คิด รู้ ของพระองค์ ไม่ให้รู้หนทางสายกลาง ทำให้ต้องเสียเวลาในการบำเพ็ญเพียรทุกรกิริยานานถึง ๖ ปี แต่ในที่สุดเมื่อบารมีแก่รอบ พระองค์ก็ทรงสามารถเอาชนะพญามารได้ คำว่า มารหรือพญามาร แปลว่า ผู้ขวางความดี ขวางหนทาง การสร้างบารมีของผู้ที่คิดจะสร้างบารมี นอกจากขัดขวางแล้ว ยังชักนำให้ทำในสิ่งที่เป็นบาปอกุศลอีกด้วย ให้สร้างกรรมพอกพูนอาสวกิเลสให้หนาแน่นจนเป็นผังสำเร็จ และต้องไปชดใช้กรรมอย่างทุกข์ทรมาน มีวิบากที่เป็นทุกข์ วนเวียนอยู่ในวัฏจักรของกิเลส กรรม วิบาก ยากที่จะหลุดพ้นจากภพทั้ง ๓ ได้ พญามารนี่แหละที่เป็นผู้ทำให้สรรพสัตว์หลงวนอยู่ในวัฏสงสาร


ทรงมีชัยชนะต่อพญามาร

             ในวันที่พระมหาบุรุษจะตรัสรู้นั้น พระองค์ประทับนั่งอยู่ที่โคนต้นอัสสัตถพฤกษ์ หรือต้นโพธิ์ตรัสรู้ ทรงหันพระพักตร์ไปทางทิศตะวันออก มีพระทัยตั้งมั่น ประทับนั่งคู้บัลลังก์ โดยตั้งสัตยาธิษฐานว่า "แม้เนื้อและเลือดในสรีระเราจะแห้งเหือดไปหมดสิ้น จะเหลือแต่หนัง เอ็น กระดูกก็ตามที หากเรายังไม่บรรลุพระสัมมาสัมโพธิญาณ ก็จักไม่ทำลายบัลลังก์นี้" คือ จะไม่ลุกจากที่เด็ดขาด

             พญามารล่วงรู้ถึงความคิดนั้นก็ทนไม่ได้ จึงคิดทำลายความตั้งใจของพระมหาบุรุษ มิฉะนั้นแล้ว พระองค์จักพ้นไปจากอำนาจของมาร พญามารจึงรวบรวมเสนามาร และไพร่พลมารทั้งหมด ยกทัพมาปราบพระโพธิสัตว์ โดยมีพลพรรคของเสนามารพวกที่อยู่ทัพหน้าเป็นทางยาวถึง ๑๒ โยชน์ กองทัพด้านขวาซ้าย ด้านละ ๑๒ โยชน์ ส่วนทัพหลังตั้งอยู่จรดขอบจักรวาล สูงขึ้นเบื้องบน ๙ โยชน์ เมื่อพวกมารโห่ร้อง เสียงโห่ร้องนั้น เสมือนเสียงแผ่นดินทรุดตั้งแต่พันโยชน์ เทพบุตรมารขี่ช้างคิริเมขล์สูง ๑๕๐ โยชน์ เนรมิตแขนตั้งพัน ถืออาวุธนานาชนิด พวกหมู่มารที่เหลือล้วนมีรูปร่างน่าสะพรึงกลัวแตกต่างกันไป มีฤทธิ์ มีเดชแตกต่างกันอีกด้วย ต่างมุ่งมาจู่โจม พระโพธิสัตว์จากทิศทั้งสี่

             ขณะเดียวกันนั้นเอง เทวดาในหมื่นจักรวาล กำลังพากันกล่าวสดุดีพระโพธิสัตว์ โดยมีท้าวสักกเทวราชยืนเป่าสังข์วิชยุตรซึ่งมีขนาดประมาณ ๑๒๐ ศอก พญากาฬนาคราชยืนพรรณนา พระคุณของพระโพธิสัตว์ ท้าวมหาพรหมยืนกั้นเศวตฉัตร เมื่อเหล่ามารจู่โจมเข้ามาใกล้ต้นพระศรีมหาโพธิ์ ทวยเทพทั้งหมดก็เกิดอาการขนพองสยองเกล้า ตกอกตกใจกันไปหมด รีบเผ่นหนีไปสุดขอบจักรวาล พญากาฬนาคราชดำดินไปมัญเชริกนาคพิภพ ซึ่งมีขนาด ๕๐๐ โยชน์ นอนเอามือทั้งสองปิดหน้า ท้าวสักกเทวราชลากสังข์วิชยุตร พร้อมด้วยเหล่าทวยเทพหนีไปอยู่ขอบจักรวาลโน้น ท้าวมหาพรหม จับยอดเศวตฉัตร เสด็จหนีไปพรหมโลกทันที

             พระโพธิสัตว์ถูกทอดทิ้งอยู่เพียงลำพังพระองค์เดียว ไม่มีใครเป็นที่พึ่งได้ จึงทรงรำพึงว่า "มารเหล่านี้ทำความพากเพียรใหญ่โต เพราะมุ่งหมายทำลายเราผู้เดียว ในที่นี้ เราไม่มีพวกพ้องบริวาร มีแต่ทศบารมีเท่านั้น ที่เป็นเสมือนบริวารชนที่เราชุบเลี้ยงมาตลอดกาลนาน เพราะฉะนั้น เราควรทำบารมี ๓๐ ทัศ ให้เป็นยอดขุนพล เอาศาสตรา คือ บารมีนั่นแหละประหาร กำจัดหมู่พลมาร นี้ให้ได้" ทรงนึกถึงบารมีทั้ง ๑๐ ทัศ รวมไปถึงอุปบารมีและปรมัตถบารมีเป็น ๓๐ ทัศ

             เมื่อทรงรำลึกถึงพระบารมีทั้ง ๓๐ ทัศแล้ว พระองค์มิได้หวาดกลัวอานุภาพของพญามารและเสนามาร แม้พวกเสนามารจะเปล่งเสียงดังสนั่นหวั่นไหว สะเทือนไปทั่วทั้งภพ ๓ หวังจะทำให้มหาบุรุษหวั่นไหว ก็ไม่อาจเข้ามาใกล้พระมหาบุรุษได้ ด้วยอำนาจบารมีธรรมที่พระองค์สั่งสมมานับภพนับชาติไม่ถ้วน ถึงมารจะแสดงอาการข่มขู่เช่นไร พระมหาบุรุษยังคงประทับนั่งอยู่ที่รัตนบัลลังก์ โดยมิได้หวั่นไหวแม้แต่น้อย พญามารเห็นว่า บรรดาเสนามารมิอาจทำอันตรายพระมหาบุรุษ ได้ก็โกรธ คิดว่าเราจะต้องใช้อาวุธ ๙ ประการ ทำให้พระมหาบุรุษกลัวแล้วหนีไปให้ได้ พญามารพลันบันดาลให้เกิดพายุใหญ่พัดมาจาก ทั่วสารทิศ มีกำลังลมสามารถทำลายภูเขาใหญ่สูงถึง ๒ โยชน์ให้สลายไปในทันที แต่ลมนั้นกลับไม่อาจทำอันตราย แม้จีวรของพระ-มหาบุรุษให้ไหวได้ พญามารได้บันดาลให้เกิดมหาเมฆ ทำห่าฝนให้ตกลงมา น้ำฝนไหลนองไปทั่ว แต่ก็ไม่อาจทำให้แม้จีวรของพระมหาบุรุษเปียกได้


เพราะเปี่ยมล้นด้วยบารมี จึงมีชัยชนะ

             ขณะที่พญามารและพระโพธิสัตว์กำลังต่อสู้กันอยู่ อุกกาบาตได้ตกลงมา ทิศทั้งหลาย ต่างมืดมัวด้วยควัน แผ่นดินแม้ไม่มีใจก็เหมือนมีใจ ถึงความพลัดพรากเหมือนหญิงสาวพลัดพรากจากสามี เหมือนเถาวัลย์ต้องลมพัดแรง มหาสมุทรก็มีน้ำปั่นป่วน แม่น้ำ ทั้งหลายไหลทวนกระแส ลำต้นไม้ต่างๆ คดงอ พายุร้ายพัดไปรอบๆ มีเสียงอึกทึกครึกโครม ความมืดที่ปราศจากดวงอาทิตย์ก็เลวร้าย สัตว์ร้ายท่องไปในกลางหาวก็ไม่กล้าบินต่อ ส่วนหมู่ทวยเทพทั้งหลายเห็นมารประสงค์จะประหารพระมหาบุรุษ ผู้เป็นเทพยิ่งกว่าเทพทั้งปวง ต่างพากันเอ็นดูและส่งเสียงคอยเป็นกำลังใจอยู่ห่างๆ

             พระบรมโพธิสัตว์รู้ว่า กำลังผจญกับศัตรูที่ไม่มีใครในภพสามจะปะทะได้ จึงนึกถึงแต่กำลังบารมี ๓๐ ทัศ ที่สั่งสมมานับภพนับชาติไม่ถ้วน ให้มาเป็นธรรมาวุธอันวิเศษเป็นเกราะแก้วคุ้มกันภัย และเอาชนะศัตรูที่มา ข่มขู่อยู่เบื้องหน้า ขณะนั้นเองพญามารได้บันดาลให้ฝนถ่านสีแดงร้อนแรงราวกับไฟนรก แต่เมื่อตกลงมา ก็กลับกลาย เป็นทิพยมาลาบูชาพระมหาบุรุษ พญามารจึงบันดาลให้ฝนชนิดต่างๆ ตกลงจากอากาศ ไม่ว่าจะเป็นเครื่องประหาร ถ่านไฟ ไฟนรก ฝนทราย ฝนโคลนและฝนน้ำกรด แต่ก็ไม่สามารถทำอันตรายใดๆ ได้

             เมื่อพญามารไม่อาจทำอันตรายมหาบุรุษด้วยฤทธิ์ของตนได้ ก็โกรธมาก เร่งไพร่พลให้ไปจับ พระมหาบุรุษมาประหารให้ได้ ตัวพญามารเองก็ไสช้างคิรีเมขล์เข้าไปที่ต้นโพธิ์ ประกาศว่า "ดูก่อนสิทธัตถะ ท่านจงลุกขึ้นจากบัลลังก์นี้ รัตนบัลลังก์นี้ไม่ควรแก่ท่าน ควรแก่เราต่างหาก "พวกเสนามารพากันโห่ร้อง รับกันลั่นไปทั่วภพสาม พระมหาบุรุษตรัสว่า "รัตนบัลลังก์นี้ บังเกิดขึ้นด้วยบุญของเรา หาได้เกิดเพราะบุญ ของท่านไม่ เพราะฉะนั้น เราจะไม่ยอมลุกเด็ดขาด"

             พญามารขู่ว่า "ท่านไม่รู้จักกำลังของเรา เรามีพหลโยธามากมาย มีอาวุธครบครัน ส่วนตัวท่านนั้น มีเพียงลำพังคนเดียว ยังกล้ามาลองดีกับเราอีก" พระมหาบุรุษตรัสตอบว่า "ดูก่อนมาร แม้ตัวท่าน ก็ไม่รู้กำลังของเรา เราได้บำรุงเลี้ยงไพร่พลไว้มากมาย มีอาวุธพร้อมมือ เพราะฉะนั้น เราจึงไม่กลัวท่าน บารมี ๓๐ ทัศ นี้เป็นโยธาของเรา" พระโพธิสัตว์ตรัสต่อว่า "พยานที่รู้เห็นการกระทำของเราไม่มี แต่พื้นดินอันหาวิญญาณมิได้นี้เป็นพยานของเรา เราได้สร้างมหาทานบารมีไว้ในสมัยเป็นพระเวสสันดรถึง ๗ ครั้ง"

             พระองค์ได้เอ่ยอ้างมหาทานบารมีที่เคยสั่งสมไว้ แล้วทรงชี้นิ้วพระหัตถ์ขวาลงไปที่แผ่นดิน ลมและน้ำที่รองแผ่นปฐพีซึ่งหนา ๑,๐๑๔,๐๐๐ โยชน์ ก็ไหวก่อน จากนั้นมหาปฐพี ซึ่งหนา ๒๔๐,๐๐๐ โยชน์ ไหวขึ้น ๖ ครั้ง เสมือนรับรองพระดำรัสของพระองค์ น้ำซึ่งเกิดจากอานุภาพแห่งมหาทานบารมีของ พระโพธิสัตว์ ได้หลั่งล้นท่วมท้นเสนามาร ทั้งหลาย มหาปฐพีปั่นป่วนกัมปนาท มหาเมฆร้องครืนปานภูเขาจะถล่มทลาย พญามารเห็นเช่นนั้น รู้สึกอัศจรรย์ใจ ครั่นคร้ามใน พระเดชานุภาพ เทพเทวาต่างพากัน ประโคมดนตรีลือลั่นทั่วจักรวาล

             ทันใดนั้นเอง อสนีบาตฟาดเปรี้ยงลงมาหมู่มารทั้งหลายต่างตื่นตระหนกตกใจ กลัวบุญญานุภาพของพระมหาบุรุษ แม้ช้างคิรีเมขล์ก็ไม่อาจยืนต้านทานกระแสน้ำได้ ถึงกับคุกเข่าล้มลง มารที่นั่งบนคอช้างคิรีเมขล์ก็ตกลงมาที่แผ่นดินแม้พวกเสนามารทั้งหมดต่างกระจัดกระจายไปในทิศใหญ่ทิศน้อย เหมือนรำแกลบที่กระจายไปทั่ว พญามารเกรงพระเดชาบารมี รีบหลบหนีไปซ่อนเร้นด้วยความเสียใจ ที่พ่ายแพ้พระบรมโพธิสัตว์ ถึงกระนั้นก็อดชมเชยพระบรมโพธิสัตว์ไม่ได้ว่า "บุคคลใดในโลกและเทวโลก ที่จะเสมอด้วยพระองค์ไม่มี พระองค์จะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า ผู้มีอานุภาพ มีเดชครอบงำ สรรพสัตว์ทั้งหลาย จะขนหมู่สัตว์ผู้ชาญฉลาดให้ข้ามพ้นโอฆะได้ บรรลุฝั่งมหานฤพาน อันเกษมในคราวนี้แน่นอน"


วันวิสาขบูชา วันบูชาพระผู้พิชิตมาร

             อันที่จริง พระสัมมาสัมพุทธเจ้าของเราชนะมารและเสนามาร ตั้งแต่ยังไม่ได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า เมื่อทรงชนะมารแล้ว ก็ทรงบำเพ็ญเพียรโดยมิย่อท้อ ในเวลาปฐมยามทรงบรรลุบุพเพนิวาสานุสสติญาณ ระลึกชาติในหนหลังได้ว่า ในชาติก่อนพระองค์เกิดที่ไหน เป็นอะไร มีชื่อและโคตรอย่างไร เป็นต้น ในเวลามัชฌิมยามทรงบรรลุจุตูปปาตญาณ รู้การจุติและอุบัติของสัตว์ทั้งหลายว่า สัตว์นั้นทำกรรมอะไร ตายแล้วไปเกิดที่ไหน ในเวลาปัจฉิมยามทรงบรรลุอาสวักขยญาณ ตรัสรู้อริยสัจ ๔ เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบานแล้ว ได้ชื่อว่าเป็นพระอนันตชิน ผู้มีชัยชนะตลอดกาล

             ความมหัศจรรย์หลายอย่างได้บังเกิดขึ้น คือ โลกันตนรกกว้าง ๘,๐๐๐ โยชน์ ในระหว่างจักรวาลทั้งหลาย ไม่เคยสว่างแม้ด้วยแสงอาทิตย์ ๗ ดวง กลับมีแสงสว่าง มหาสมุทรลึก ๘๔,๐๐๐ โยชน์ ที่เคยมีรสเค็ม กลายเป็นน้ำจืด แม่น้ำทุกสายพร้อมกันหยุดไหล อัจฉริยภูตธรรมมากมายได้ปรากฏขึ้น พวกเทพยดาเห็นพญามาร แตกพ่ายไป ต่างชื่นชมแซ่ซ้องสาธุการ กล่าวสรรเสริญพระคุณ เป็นการใหญ่ว่า "พระสิทธัตถะเป็นมหาบุรุษ ที่ชนะพญามารได้ ควรที่ชาวโลกจะน้อมเศียรลงกราบบูชาพระองค์ ผู้เที่ยงแท้ที่จะเป็นพระบรมศาสดา ของมนุษย์และเทวาทั้งหลาย"

             การชนะข้าศึกคือพญามารในครั้งนั้น ถือเป็นชัยชนะครั้งยิ่งใหญ่ กล่าวได้ว่าเป็นชัยชนะ ที่แท้จริง เพราะรบกับตัวจริง คือพญามาร ซึ่งมีอานุภาพมาก สามารถบังคับบัญชาได้ทั้งมนุษย์ เทวดา พรหม อรูปพรหม เขาอยู่เหนือวิสัยที่ปุถุชนคนธรรมดาจะไปถึงแม้ด้วยความคิด แต่พระพุทธองค์ก็สามารถพิชิตได้ จึงได้รับการเฉลิมพระนามว่า พระ ผู้พิชิตมาร


สันติภาพโลกเป็นจริงได้
ถ้ามนุษยชาติเข้าถึงสันติสุขภายใน

             การที่องค์การสหประชาชาติได้ให้ความสำคัญกับวันวิสาขบูชา และพร้อมใจกันกำหนดเอาวันนี้ของทุกปี ให้เป็นวันสันติภาพโลกนั้น นับเป็นสิ่งที่สมควรอย่างยิ่งแล้ว เพราะกล่าวได้ว่า เป็นวันที่มหาบุรุษเอกของโลก ได้ปลดแอกจากการที่ต้องตกเป็นบ่าวเป็นทาสของพญามาร เข้าถึงอิสรภาพ อันเป็นนิรันดร์ ได้ตรัสรู้อนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ แล้วทรงแนะนำสรรพสัตว์ทั้งหลาย ทั้งมนุษย์ และเทวดาให้บรรลุธรรมาภิสมัย ตามพระองค์ไปด้วย ทำให้โลกที่เคยมืดมิดด้วยอวิชชามายาวนานถึง ๑ พุทธันดร ได้รับความสว่างไสวด้วยแสงแห่งธรรมอีกครั้งหนึ่ง

             เพื่อเป็นการรำลึกถึงพุทธคุณอันไม่มีประมาณของเอกบุรุษของโลกและจักรวาล พวกเราทั้งหลายในฐานะเป็นพุทธบริษัท ควรพร้อมใจกันมารำลึกถึงพุทธคุณอันยิ่งใหญ่ ที่พระองค์ทรงประกาศชัยเหนือพญามาร ด้วยการเข้าวัดปฏิบัติธรรม ทำทาน รักษาศีล และสวดมนต์ เจริญสมาธิภาวนา เพื่อบูชาพุทธคุณทั้งที่เป็นอามิสบูชาและปฏิบัติบูชา หากมนุษยชาติเริ่มดำรงตน บนความเป็นผู้ให้ คือให้วัตถุสิ่งของ รู้จักเสียสละ ให้อภัยต่อกัน ให้ความรู้ที่ดีๆ แก่กัน ให้ความปลอดภัย และความมั่นใจแก่กันด้วยการเริ่มรักษาปกติภาวะของตัวเองโดยอยู่ในกรอบของศีล ๕ และหมั่นนั่งสมาธิกลั่นใจ ให้สะอาดบริสุทธิ์ผ่องใสอยู่เสมอ จนกระทั่งเข้าถึงที่สุดแห่งสันติสุขภายใน คือพระธรรมกาย เชื่อได้ว่า สันติภาพโลกที่ทุกคนใฝ่ฝันหาจะกลายมาเป็นจริงอย่างแน่นอน.... เพราะสันติภาพของโลก ต้องเริ่มจากสันติสุขภายใน สันติสุขภายในเกิดจากใจที่หยุดนิ่ง...