การเดินทางไกลในสังสารวัฏ
พุทธพจน์เตือนใจ
"ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สงสารนี้ไม่มีที่สุดและเบื้องต้น อันใครๆก็รู้ไม่ได้ เบื้องต้นและที่สุดของเหล่าสัตว์ ผู้มีอวิชชาเป็นเครื่องปิดกั้น ผูกพันด้วยตัณหาแล่นไป ท่องเที่ยวไปย่อมไม่ปรากฏ" ติณกัฏฐสูตร
ผู้รู้ได้อุปมาไว้ว่า หากมีบุรุษปั้นมหาปฐพีนี้ให้เป็นก้อน ก้อนละเท่าเม็ดผลกระเบา แล้วนำมาวางเรียงกัน สมมติว่า ก้อนนี้เป็นบิดาของเรา ก้อนนี้เป็นปู่ของเรา ก้อนนี้เป็นทวดของเรา ไล่เรื่อยไปตามลำดับ บิดาของบิดาของบุคคลนั้นไม่พึงสิ้นสุด ส่วนมหาปฐพีนี้พึงถึงการหมดสิ้นไป ที่เป็นเช่นนั้น เพราะว่า สังสารวัฏนี้กำหนดเบื้องต้น ท่ามกลาง และเบื้องปลาย ไม่ได้ การเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏนี้ มีความซับซ้อนสับสนยิ่งกว่าเกลียวเชือกที่นำมาขมวดเป็นปมเสียอีก เชือกยังสามารถที่จะจับต้นชนปลายได้ กำหนดเงื่อนต้น เงื่อนปลายก็ไม่ยาก จะคลายเกลียวก็ไม่ยากเกินกว่าวิสัยที่จะทำได้
แต่การเดินทางไกลในสังสารวัฏนี้ มีความซับซ้อนซ่อนเงื่อนจนยากจะสาวได้ เพราะหมู่สัตว์ถูกอวิชชา คือ ความไม่รู้แจ้ง ปกปิดดวงปัญญาบริสุทธิ์ไว้ อีกทั้งเป็นความสับสนกลับไปกลับมาของภพชาติ วนอยู่ด้วยอำนาจของตัณหาที่ผูกไว้ ทำให้ไม่สามารถสลัดออกจากกองทุกข์ได้ ท่านจึงเรียกการเดินทางวนเวียนนี้ว่า สังสารวัฏ คือ เวียนเกิดเวียนตาย วกไปวนมาอยู่อย่างนี้ ซึ่งเส้นทางของชีวิตไม่ราบเรียบเสมอไป มีสุขมีทุกข์ แล้วแต่บุญและบาปที่ได้ทำไว้ แล้วไปเกิดมาเกิด วนเวียนอยู่ระหว่างสวรรค์และโลกมนุษย์
เพราะฉะนั้น เมื่อพบกับเหตุการณ์ที่ต้องพลัดพรากจากบุคคลอันเป็นที่รัก ให้มีใจหนักแน่น รักษาใจให้เป็นปกติสุข อย่าได้ร้องไห้คร่ำครวญจนเกินไป ฝึกหัดตัดใจห้ามใจให้ได้ ให้สมกับที่เป็นนักสร้างบารมี ผู้เห็นภัยในวัฏสงสาร แล้วเราจะมีความสุขกันทุกคน
"จากส่วนหนึ่ง ของรายการธรรมะเพื่อประชาชน โดย พระเทพญาณมหามุนี"
