แม่พระในบ้าน
พระพุทธศาสนาของเรามีคำสอนเกี่ยวกับการบริหารครอบครัวที่อบอุ่น นุ่มนวล ลึกซึ้งและครองใจคนมาหลายพันปี และมั่นใจได้ว่าจากตำรับตำราในรอบหลายร้อยปีมานี้ ถ้าไม่ใช่มาจากพระพุทธศาสนา จะยังไม่เคยพบคำสอนของที่ใดสามารถสอนหลักการบริหารครอบครัวและวงศ์ตระกูลได้ครบทุกแง่มุมอย่างในพระพุทธศาสนามาก่อน ใครเลยจะคาดคิดว่า โอวาท 10 ประการ ของพ่อคนหนึ่งที่ให้แก่ลูกสาวคนหนึ่งในวันออกเรือนไปแต่งงาน ได้กลายเป็นหลักการที่ส่งผลให้ลูกสาวของตน กลายมาเป็นบุคคลสำคัญของตระกูลสามี ที่ทุกคนทั้งสามี พ่อแม่ของสามีและหมู่ญาติข้างสามีให้ความรัก เคารพ และเกรงใจ และถูกยกย่องไว้ในฐานะของ แม่พระในบ้าน โอวาท 10 ประการ ที่กล่าวถึงนี้ก็คือ โอวาทวันแต่งงานของนางวิสาขา
1. นางวิสาขาเป็นใคร
นางวิสาขา เป็นมหาอุบาสิกาคนสำคัญของพระพุทธศาสนา ท่านเป็นผู้สร้างวัดบุพพารามอันเป็นอารามอีกแห่งหนึ่ง ซึ่งเป็นศูนย์กลางการเผยแผ่พระพุทธศาสนาไปทั่วโลกของอินเดียยุคพุทธกาล วัดแห่งนี้ตั้งอยู่ที่กรุงสาวัตถี แคว้นโกศล ใช้งบประมาณซื้อที่ดินประมาณ 90 ล้านบาทและงบประมาณก่อสร้างอีก 90 ล้านบาทสำหรับสร้างเป็นปราสาท 2 ชั้น ที่มีห้องพักสำหรับพระภิกษุมากถึง 1,000 ห้อง
นอกจากนี้ท่านยังเป็นผู้ขอประทานพรจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เพื่อขอถวายผ้าอาบน้ำฝนให้พระภิกษุใช้ในช่วงฤดูเข้าพรรษา และกลายเป็นประเพณีถวายผ้าอาบน้ำฝนวันเข้าพรรษาของชาวพุทธสืบมาถึงปัจจุบัน
ท่านกำเนิดในตระกูลมหาเศรษฐีใหญ่ของแคว้นมคธ ซึ่งเป็นแคว้นมหาอำนาจที่ยิ่งใหญ่ไม่เป็นรองแคว้นโกศลในยุคนั้น บิดาของท่านคือ ธนัญชัยเศรษฐี มหาเศรษฐีแห่งกรุงราชคฤห์ เมืองหลวงของแคว้นมคธ
ต่อมาเนื่องจากแคว้นโกศลไม่มีมหาเศรษฐีที่ยิ่งใหญ่และมีฝีมือฉกาจฉกรรจ์ในการบริหารเศรษฐกิจของแว่นแคว้นให้เข้มแข็งได้ พระเจ้าปเสนทิโกศล กษัตริย์แห่งแคว้นโกศลในยุคนั้น จึงได้เสด็จมาทูลขอมหาเศรษฐีจากพระเจ้าพิมพิสาร กษัตริย์แห่งแคว้นมคธด้วยตัวของพระองค์เอง พระเจ้าพิมพิสารจึงต้องพระราชทานท่านธนัญชัยเศรษฐีให้แก่พระเจ้าปเสนทิโกศล ไปเป็นมือเศรษฐกิจของแคว้นโกศล
เพราะเหตุดังกล่าวนี้ ท่านธนัญชัยเศรษฐีจึงจำเป็นต้องย้ายถิ่นฐานจากแคว้นมคธไปแคว้นโกศลด้วยเหตุผลทางการเมือง ซึ่งนางวิสาขาก็ย้ายตามบิดาของนางมาด้วย
เมื่อเดินทางผ่านเขตแดนเข้ามาสู่แผ่นดินแคว้นโกศลแล้ว ขณะที่เหลือระยะทางอีกประมาณ 112 กิโลเมตร จะถึงกรุงสาวัตถี ซึ่งเป็นเมืองหลวงของแคว้นโกศล ท่านธนัญชัยเศรษฐีก็ขอประทานอนุญาตจากพระเจ้าปเสนทิโกศลว่า
"ภายในเมืองคับแคบ หม่อมฉันมีบริวารมาก คงจะไม่สะดวกในการเข้าไปอยู่ในเมืองจะทูลขออนุญาตสร้างเมืองใหม่ ณ สถานที่ร่มรื่นตรงนี้"
พระราชาก็ทรงอนุญาต ท่านธนัญชัยจึงสร้างเมืองใหม่ขึ้นมา และให้ชื่อว่าสาเกตุใช้เป็นเขตถิ่นฐานของตนเองและบริวารผู้ติดตาม ตั้งแต่บัดนั้นมาในประวัติศาสตร์อินเดียก็มีเมืองชื่อว่าสาเกตุ เกิดขึ้นมาถึงทุกวันนี้
นอกจากนางวิสาขาจะมีบิดาเป็นมหาเศรษฐีแล้ว ปู่ของนางวิสาขาคือท่านเมณฑกเศรษฐี ก็เป็นหนึ่งในห้าอันดับแรกของมหาเศรษฐีผู้เป็นเสาหลักทางเศรษฐกิจแห่งแคว้นมคธเช่นกัน นับได้ว่าตระกูลของนางวิสาขามีบทบาทสำคัญทั้งด้านเศรษฐกิจของสองแคว้นใหญ่ในสมัยพุทธกาลทีเดียว
2. โอวาทวันแต่งงาน
ในวันที่นางวิสาขาจะออกเรือนไปแต่งงานกับลูกชายของมหาเศรษฐีตระกูลหนึ่งแห่งแคว้นโกศลนั้น ท่านธนัญชัยเศรษฐีผู้เป็นบิดาได้ให้โอวาทในวันแต่งงาน มีทั้งหมด 10 ประการ ดังนี้
1. ไฟในอย่านำออก หมายถึง ไม่นำเรื่องราวปัญหา ความร้อนใจต่าง ๆ ในครอบครัวไปเปิดเผยแก่คนทั่วไปภายนอก
2. ไฟนอกอย่านำเข้า หมายถึง ไม่นำเรื่องราวปัญหาต่าง ๆ ภายนอกที่ร้อนใจเข้ามาในครอบครัว
3. ให้แก่ผู้ให้ หมายถึง ผู้ใดที่เราให้ความช่วยเหลือ ให้หยิบยืมสิ่งของแล้ว เมื่อถึงกำหนดก็นำมาส่งคืนตามเวลา เมื่อเรามีความจำเป็นต้องขอความช่วยเหลือ หากไม่เกินความสามารถของเขา เขาก็ยินดีช่วยเหลืออย่างเต็มใจ บุคคลเช่นนี้ ภายหลังถ้ามาขอความช่วยเหลือจากเราอีก ก็ให้ช่วย
4. ไม่ให้แก่ผู้ไม่ให้ หมายถึง ผู้ใดที่เราให้ความช่วยเหลือให้หยิบยืมสิ่งของแล้วไม่ส่งคืนตามกำหนดเวลา เมื่อเรามีเรื่องขอความช่วยเหลือ แม้ไม่เกินความสามารถของเขาและเป็นเรื่องถูกศีลธรรมเขาก็ไม่ยอมช่วย คนอย่างนี้ ภายหลังถ้ามาขอความช่วยเหลือเราอีกอย่าช่วย
5. ให้ไม่ให้ก็ให้ หมายถึง ถ้าญาติพี่น้องของเราที่ตกระกำลำบากอยู่ มาขอความช่วยเหลือ แม้บางครั้งไม่ส่งของที่หยิบยืมตามเวลา ภายหลังเขามาขอความช่วยเหลืออีกก็ให้ช่วยเพราะถึงอย่างไรก็เป็นญาติพี่น้องกัน
6. กินให้เป็นสุข หมายถึง ให้จัดการเรื่องอาหารการกินในครอบครัวให้ดีปรนนิบัติพ่อแม่สามีในเรื่องอาหารอย่าให้บกพร่อง ถ้าทำได้อย่างนี้ ตัวเราเองเวลากินก็จะกินอย่างมีความสุข ไม่ต้องกังวล
7. นั่งให้เป็นสุข หมายถึง รู้จักที่สูงที่ต่ำ เวลานั่งก็ไม่นั่งสูงกว่าพ่อแม่ของสามี จะได้นั่งอย่างมีความสุข ไม่ต้องกังวล
8. นอนให้เป็นสุข หมายถึง ดูแลเรื่องที่หลับที่นอนให้ดี และยึดหลักตื่นก่อนนอนทีหลัง ก่อนนอนก็จัดการธุระการงานให้เรียบร้อยเสียก่อน จะได้นอนอย่างมีความสุข
9. บูชาไฟ หมายถึง เวลาที่พ่อแม่สามีหรือตัวสามีเองกำลังโกรธ เปรียบเสมือนไฟกำลังลุก ถ้าดุด่าอะไรเรา ก็ให้นิ่งเสีย อย่าไปต่อล้อต่อเถียงด้วย เพราะในช่วงเวลานั้น ถ้าหากไปเถียงเข้าเรื่องราวก็จะยิ่งลุกลามใหญ่โต ไม่มีประโยชน์ คอยหาโอกาสเมื่อท่านหายโกรธ แล้วจึงค่อยชี้แจงเหตุผลให้ฟังอย่างนุ่มนวลดีกว่า
10. บูชาเทวดา หมายถึง เวลาที่พ่อแม่ของสามี หรือสามีเองทำความดี ก็พยายามส่งเสริมสนับสนุน พูดให้กำลังใจให้ทำความดียิ่ง ๆ ขึ้นไป
นางวิสาขาได้ใช้หลักโอวาท 10 ประการที่บิดาให้ไว้นี้ เอาชนะใจทุกคนทั้งพ่อแม่ของสามี ตัวของสามี และเหล่าบริวาร จนกลายเป็นประวัติศาสตร์ให้ผู้หญิงที่จะครองเรือนได้ศึกษามาถึงทุกวันนี้ และแน่นอนว่า หากครอบครัวใดได้แม่บ้าน หรือลูกสะใภ้ที่มีโอวาท 10 ประการอยู่ประจำใจเช่นนี้แล้ว ก็ขอให้รู้ว่า เธอคนนั้น คือ แม่พระในบ้าน ของครอบครัว โปรดช่วยกันแบ่งเบาภาระของเธอและถนอมน้ำใจของเธอไว้ให้ดี เพื่อความสงบสุขร่มเย็นของลูกหลานและวงศ์ตระกูลในภายหน้านั่นเอง
*----------------------------------------------------------------------------------------------------------*
หนังสือ PD 001 หลักการสร้างความสุขในครอบครัว
หนังสือเรียน หลักสูตร Pre-Degree
