พละ
พละ คือ กำลัง 5 ประการ ได้แก่
1. สัทธา หมายถึง ความเชื่อคือเชื่อมั่นในสิ่งที่ตนกระทำว่ามีคุณประโยชน์ เพราะเชื่อต่อสิ่งที่ควรเชื่อ เป็นความเชื่อที่ประกอบด้วยปัญญาไตร่ตรองด้วยเหตุและผล เช่นเชื่อในการตรัสรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า บาป บุญ นรก สวรรค์มีจริง เป็นต้น
2. วิริยะ หมายถึง ความเพียร เป็นแรงจูงใจมุ่งมั่นในการทำกิจทั้งปวงไม่ให้ท้อถอยเมื่อเจออุปสรรค หมายเอาความเพียรในสัมมัปปธาน 4 และสัมมาวายามะในอริยมรรค เป็นต้น
3. สติ หมายถึง ความระลึกได้ เป็นเหตุควบคุมใจให้ตั้งมั่นกับกิจการที่กำลังทำอยู่ให้มีความรอบคอบ เพื่อไม่ให้เกิดความผิดพลาด หมายเอาความระลึกชอบในอริยมรรค
4. สมาธิ หมายถึง ความตั้งใจมั่นสืบเนื่องมาจากสติ เป็นจิตที่มีความตั้งมั่นอยู่ในอารมณ์เดียว มีสมาธิตลอดในการทำกิจทุกอย่างจนกว่าจะสำเร็จ นี้หมายเอาสมาธิที่เป็นองค์ฌาน
5. ปัญญา หมายถึง ความรอบรู้ เป็นกำลังอุดหนุนใจให้รู้เท่าทันต่อเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้น และสามารถแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นได้ นี้หมายเอาอริยปัญญา
สรุป พลธรรมนี้ อินทรีย์ 5 ก็เรียก เพราะเป็นใหญ่ในกิจของตน ธรรม 5 ประการนี้สามารถกำจัดธรรมที่เป็นข้าศึกได้ คือ
สัทธา กำจัดอสัทธิยา คือ ความไม่เชื่อ วิจิกิจฉา ความลังเลสงสัยได้
วิริยะ กำจัดโกสัชชะ คือ ความเกียจคร้านได้
สติ กำจัดปมาทะ คือ ความประมาทเลินเล่อได้
สมาธิ กำจัดนิวรณธรรม คือ สิ่งที่เป็นเครื่องกั้นจิตไม่ให้บรรลุความดีได้
ปัญญา กำจัดอญาณะ คือ ความไม่รู้ และโมหะ คือความหลงได้
*----------------------------------------------------------------------------------------------------------*
หนังสือ PD 007 พุทธธรรมทีปนี 1
หนังสือเรียน DOU หลักสูตร Pre-Degree
