“ศีล” คุณค่าความเป็นมนุษย์
๑. ศีลคืออะไร
คำว่า ศีล มาจากคำศัพท์หลายคำ คือ
มาจากคำว่า สิระ ซึ่งแปลว่า ศีรษะ หรือ ยอด
มาจากคำว่า สีละ ซึ่งแปลว่า ปกติ
มาจากคำว่า สีตะละ ซึ่งแปลว่า เย็น
มาจากคำว่า สิวะ ซึ่งแปลว่า ปลอดโปร่ง
ดังนั้น ศีล จึงเป็นคุณธรรมที่ทำให้เข้าถึงความเป็นยอดคน เป็นบุคคลผู้สมบูรณ์แบบ มีความเป็นปกติ เป็นผู้ที่เย็นกาย เย็นใจ และมีชีวิตที่ปลอดโปร่ง ปลอดภัยอยู่เสมอ
ส่วนความหมายที่ปรากฏอยู่ในคัมภีร์ปฏิสัมภิทามรรคนั้น พระสารีบุตรได้กล่าวว่า
“ศีล คือ เจตนา ความตั้งใจ ที่จะงดเว้นจากกายทุจริต ๓ (ไม่ฆ่าสัตว์ ไม่ลักทรัพย์ ไม่ประพฤติผิดในกาม) และวจีทุจริต ๔ (ไม่พูดเท็จ ไม่พูดคำหยาบ ไม่พูดส่อเสียด ไม่พูดเพ้อเจ้อ)
ศีล คือ เจตสิก หมายถึง การงดเว้นจากมโนทุจริต ๓ (ไม่อยากได้ของผู้อื่น ไม่พยาบาท มีความเห็นถูก)
ศีล คือ ความสำรวมระวัง ปิดกั้นความชั่ว
ศีล คือ การไม่ล่วงละเมิดข้อห้าม
แม้ศีลจะมีหลายความหมาย แต่ที่สำคัญที่สุดคือ เจตนา
ดังนั้น จึงอาจกล่าวได้ว่า
“ศีล คือ ความตั้งใจที่จะงดเว้นจากความชั่ว ความทุจริต สิ่งที่ไม่ดีทุกประการ"
