ที่สุดเเห่งธรรม ถึงได้ด้วยความเคารพ

ความมั่นคงของพระพุทธศาสนาขึ้นกับความเคารพ

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสเหตุที่ทำให้พระพุทธศาสนาเสื่อมและเจริญไว้ในกิมมิลสูตร* ดังนี้

สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ เวฬุวัน ใกล้พระนครกิมมิลา ครั้งนั้นท่านพระกิมมิละได้เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า ถึงที่ประทับ ถวายบังคมแล้วนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้วได้ทูลถามพระพุทธองค์ถึงเหตุปัจจัยที่ทำให้พระสัทธรรมดำรงอยู่ไม่นานและอยู่ได้นาน หลังจากพระพุทธองค์ปรินิพพานแล้ว
 

เหตุปัจจัยที่ทำให้พระสัทธรรมดำรงอยู่ไม่นาน 

พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสตอบท่านพระกิมมิละว่า เมื่อ
พระพุทธองค์ปรินิพพานแล้ว เหตุปัจจัยที่จะทำให้พระสัทธรรมดำรงอยู่ไม่นานก็คือ บรรดาภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา ในธรรมวินัย  มีพฤติกรรม ๗ ประการดังต่อไปนี้ คือ

๑. ไม่เคารพ ไม่ยำเกรงในพระศาสดา
๒. ไม่เคารพ ไม่ยำเกรงในพระธรรม
๓. ไม่เคารพ ไม่ยำเกรงในพระสงฆ์
๔. ไม่เคารพ ไม่ยำเกรงในสิกขา
๕. ไม่เคารพ ไม่ยำเกรงในสมาธิ
๖. ไม่เคารพ ไม่ยำเกรงในความไม่ประมาท
๗. ไม่เคารพ ไม่ยำเกรงในปฏิสันถาร
 

เหตุปัจจัยที่ทำให้พระสัทธรรมดำรงอยู่ได้นาน
 

พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสตอบท่านพระกิมมิละ ถึงเหตุปัจจัยที่จะทำให้พระสัทธรรมดำรงอยู่ได้นาน หลังจากพระพุทธองค์ปรินิพพานแล้ว คือ บรรดาภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา ในธรรมวินัย

มีพฤติกรรม ๗ ประการดังต่อไปนี้
๑. มีความเคารพ มีความยำเกรงในพระศาสดา
๒. มีความเคารพ มีความยำเกรงในพระธรรม
๓. มีความเคารพ มีความยำเกรงในพระสงฆ์
๔. มีความเคารพ มีความยำเกรงในสิกขา
๕. มีความเคารพ มีความยำเกรงในสมาธิ
๖. มีความเคารพ มีความยำเกรงในความไม่ประมาท
๗. มีความเคารพ มีความยำเกรงในการปฏิสันถาร

จากพระพุทธดำรัสนี้ จะเห็นว่า ความเคารพทั้ง ๗ คือ เหตุแห่งความเสื่อมและความเจริญของพระพุทธศาสนา
เลยทีเดียว หากพุทธบริษัทยังมีความเคารพทั้ง ๗ ประการนี้ พระพุทธศาสนาย่อมเจริญรุ่งเรืองสืบต่อไปได้อีกยาวนาน แต่ถ้าพุทธบริษัทขาดความเคารพเสียแล้ว พระพุทธศาสนาย่อมเสื่อมสลายไป ไม่สามารถดำรงอยู่ได้
เมื่อพุทธบริษัทยังมีความเคารพทั้ง ๗ ประการ พระพุทธศาสนาย่อมดำรงมั่น แต่เมื่อใดพุทธบริษัทขาดความเคารพเสียแล้วพระพุทธศาสนาย่อมถึงคราวเสื่อมสลายไม่อาจดำรงอยู่ได้

แต่ครั้นจะเริ่มลงมือฝึกก็เกิดคำถามที่น่าค้นหาต่อไปว่า…
เราจะมีวิธีฝึกอย่างไรจึงจะมีความเคารพ ?
เราต้องเคารพอะไรบ้าง ?
ควรเริ่มจากเคารพอะไรก่อน เพราะเหตุใด ?
ทำอย่างไรเราจึงจะมีความเคารพและ
แสดงความเคารพได้อย่างถูกต้องเหมาะสม?
ส่งผลให้ชีวิตมีแต่ความเจริญรุ่งเรืองยิ่งขึ้นไปตามลำดับ
ตราบกระทั่งถึงที่สุดแห่งธรรม ?

จากหนังสือ ที่สุดแห่งธรรม ถึงได้ด้วยความเคารพ1
โดยคุณครูไม่เล็ก

*๑๘ องฺ.ฉกฺก. กิมมิลสูตร (ไทย) ๓๗/๕๖/๑๘๑