คำพ่อ คำเเม่
ตอน สตินำ ปัญญาตาม
ลูกรัก...
เมื่อเราไม่ต้องการความผิดพลาด ไม่ต้องการให้เกิดความเสียหาย ในสิ่งที่ทำหรือที่พูดไป ก็ต้องคิดก่อนทำ คิดก่อนพูดเสมอไป การคิดก่อนทำ คิดก่อนพูด เพื่อป้องกันความผิดพลาดนั้นเป็นความหมายของคำว่า “สติ” สติหมายถึงความพินิจไตร่ตรอง ความนึกขึ้นได้ไม่หลงลืม สตินี้เป็นสิ่งจำเป็นที่สุดในการดำเนินชีวิต
คนเราต้องมีสติอยู่เสมอ คนที่เผลอสติหรือขาดสติจะทำอะไร พูดอะไร ก็มักจะผิดพลาดเผลอไผลลืมโน่นลืมนี่ เมื่อขาดสติก็ทำให้เสียหายร่ำไป ต้องมาเสียเวลาแก้ตัว หรือแก้ปัญหาภายหลัง ทำให้ยุ่งยากมากขึ้น การมีสติเท่ากับมีเครื่องป้องกันความผิดพลาด และความเสียหายไว้ชั้นต้น
สตินั้นจะต้องนำ ปัญญาคือความรู้ความสามารถ ปัญญาจะต้องมีสติคอยควบคุมอีกชั้นหนึ่ง สติต้องเป็นตัวนำ ปัญญาเป็นตัวตาม คนที่มีปัญญาฉลาดรอบรู้สารพัดแต่ขาดสติก็มักจะทำอะไรผลีผลาม ไม่ทันคิดหรือไม่ได้คิด ดันทุรังไปข้างหน้าเรื่อยไป พอเกิดผิดพลาดหรือเสียหาย ขึ้นมาก็มักจะบ่นเสียใจภายหลังว่า รู้อย่างนี้ไม่ทำเสียดีกว่า อะไรทำนองนี้ ประเภทนี้เรียกว่ามีปัญญานำ สติตาม ถ้ามีสตินำ ปัญญาตาม ทุกอย่างก็จะไม่เกิดความยุ่งยากเสียหาย จะสำเร็จเรียบร้อยด้วยดี ดังนั้นจึงกล่าวได้ว่า สติกับปัญญาเป็นสิ่งที่มีอุปการะมากในการทำงานทุกอย่าง และจะต้องให้มีคู่กันไป มีสติแต่ขาดปัญญา หรือมีปัญญาแต่ขาดสติ ก็เอาดีได้ยาก
พระมหาโพธิวงศาจารย์
(ทองดี สุรเตโช ป.ธ.๙, ราชบัณฑิต)
