ภควา ทรงเป็นผู้จำแนกธรรม
ในบทพระพุทธคุณมี 2 คำ คือ คำที่ขึ้นต้นบท (อิติปิโส ภควา) และภควาที่ลงท้ายบททั้งสองคำมีความต่างกัน ภควาคำแรกเป็นคำร้องเรียกด้วยความเคารพว่า พระผู้มีพระภาคเจ้า ส่วนภควาคำหลังหมายถึง ผู้จำแนกแจกธรรม ผู้มีคุณธรรมสมบูรณ์พร้อม ทั้งทรงบริบูรณ์ด้วยพระปัญญาธิคุณ พระบริสุทธิคุณ และพระกรุณาธิคุณ ทรงนำธรรมะที่ตรัสรู้แล้วมาสอนเวไนยสัตว์
อีกนัยหนึ่งอธิบายได้ว่า ที่ทรงเป็นภควาเพราะทรงมีบุญ 6 ประการ คือ
1.อิสสริยะ เป็นผู้มีความเป็นใหญ่ 8 ประการ คือ
1)หายตัวได้อย่างมหัศจรรย์
2)เหาะไปได้อย่างรวดเร็ว
3)เนรมิตร่างกายให้ใหญ่ที่สุดจนหาที่เปรียบไม่ได้
4)เสด็จไปที่ใดๆ ก็ได้ตามพุทธประสงค์ โดยไม่มีสิ่งใดๆ มาขวางกั้นได้
5)เนรมิตเป็นรูปร่างต่างๆ สีสันต่างๆ กัน
6)มีอำนาจบังคับบัญชาตลอดจนถึงมนุษย์ เทวดา พรหมทั้งหลายได้ทุกชั้น
7)สามารถเข้าฌาณและทำอภิญญาได้ในทันทีที่ต้องการ
8)สามารถทำสิ่งต่างๆให้สำเร็จเสร็จโดยรวดเร็ว
2.ธรรม ทรงได้โลกุตตรธรรม 9 คือ มรรค 4 ผล 4 และนิพพาน 1
3.ยศ ทรงมีเกียรติยศ ชื่อเสียงแผ่ไปทั่วทั้งในหมู่มนุษย์ เทวดา พรหมทั้งหลาย โดยไม่ต้องอวดอ้างโฆษณาหรือยกย่องพระองค์เอง
4.สิร ทรงมีผิวพรรณเปล่งปลั่ง รูปร่างงดงามเป็นสิริมงคล ชวนให้ดูได้ไม่เบื่อ เพียบพร้อมด้วยมหาปุรสลักษณะ 32 อนุพยัญชนะ 80 (อนุพยัญชนะ คือ ลักษณะปลีกย่อยของพระมหาบุรุษ
5.กาม (ความปรารถนา) เมื่อทรงประสงค์สิ่งใดก็สำเร็จสมประสงค์ทุกประการ
6.ประโยชน์ ทรงใช้ความเพียรทั้งกลางวันกลางคืน เพื่อทำประโยชน์ให้กับสัตว์ทั้งหลาย เช่น เวลากลางวันทรงอบรมสั่งสอนให้ธรรมะแก่ผู้ที่มาเฝ้า เวลากลางคืนเทวดาและพรหมเฝ้าเพื่อฟังธรรมหรือทูลถามปัญหา เวลาใกล้รุ่งทรงตรวงดูหมู่สัตว์ทั้งหลายว่า มีผู้ใดบ้างที่เคยสร้างปัญญาบารมีมาแล้วจากชาติก่อนๆ เป็นผู้สมควรที่พระองค์ไปโปรดให้บรรลุมรรคผลได้ เป็นต้น
------------------------------------------------------------------------
สมถกัมมัฏฐาน 40 วิธี
