สรุปโอวาทที่เกี่ยวกับการปฏิบัติธรรมที่ ๔๙
ใจต้องหยุด : ของข้างในยิ่งเร็ว ยิ่งชัด แต่ของข้างนอกยิ่งเร็ว ยิ่งไม่ชัด ข้างในยิ่งเร็วมาก ๆ ยิ่งชัดมาก ๆ ฝึกให้ได้นะ ใจต้องหยุดนิ่งแน่น ใจต้องไม่ติดอะไรเลย ใจต้องเกลี้ยง ๆ ติดอยู่แต่ข้างใน ใส สว่าง คล่องแคล่ว ว่องไว ใจมีพลัง
ฝึกตัดใจ : (ช่วงเวลาที่นั่งยาว จะนิ่งมากกว่าวันที่ทำงาน จะรักษาใจได้เป็นธรรมชาติมากกว่า วันทำงานต้องไปเจอโน่นเจอนี่ ทำให้นิ่งไม่ต่อเนื่องครับ) ลองฝึกตัดใจกันหรือยัง…คือ ใหม่ ๆ มันก็ไม่ได้หรอกนะ พอต่อมาก็ได้มั่ง ได้มาก ได้หมด จะมีภารกิจอะไร พอจบก็จบไป เราต้องให้ความสำคัญกับภายในมาก ๆ ฝึกเถอะนะลูกนะ ยังแข็งแรง ฝึกได้ เพราะว่าไปถึงตรงนั้นแล้ว ใจมันต้องเกลี้ยง มันไม่ติดอะไรเลย
หยุด เป็นตัวสำเร็จ...ทั้งทางโลกทางธรรม : หยุด เป็นตัวสำเร็จ ทั้งทางโลกและทางธรรม ทางโลกจะสำเร็จได้ต้องหยุด ก่อนที่จะเขียนหนังสือให้ดี จะต้องจับปากกากระดาษให้มั่นคง หยุดปากกาให้นิ่ง แล้วก็เริ่มเขียนไป จะขับรถขับราก็ต้องหยุดกับนิ่งให้ดีก่อน แล้วค่อย ๆ ขับกันไป แม้ปัญหาเกิดขึ้น จะหาหนทางแก้ปัญหาก็ต้องเริ่มต้นจากการหยุดกับนิ่งก่อน คือ หยุดหันมามองสิ่งที่เป็นปมปัญหา เพื่อใจจะได้กลับไปสู่แหล่งแห่งสติปัญญา เพราะเมื่อเวลาใจหยุดนั้น มันเป็นสมาธิ สมาธิเป็นบ่อเกิดแห่งปัญญา เราก็จะเห็นเลยว่า ปัญหามีวิธีการคลี่คลายของมันไป เราจะแก้ปัญหาในจุดที่แก้ได้ก่อน โดยเริ่มต้นจากจุดเล็ก ๆ คือ จิตใจของเรา ทำใจให้ปลอดโปร่ง ให้สบาย ๆ ให้ตั้งมั่น แล้วเดี๋ยวปัญหาก็จะค่อย ๆ คลี่คลายเอง เราจะค้นพบวิธีแก้ไขปัญหาต่าง ๆ เป็นไปตามขั้นตอน เพราะฉะนั้น “หยุด” นี่แหละ เป็นตัวสำเร็จทั้งทางโลกและทางธรรม
คุณครูไม่ใหญ่