ปัตตวรรค สิกขาบทที่ ๖
คำแปลพระบาลีที่เป็นพุทธบัญญัติ
“อนึ่ง ภิกษุใดขอด้ายมาเองแล้วให้ช่างหูกทอจีวรเป็นนิสสัคคิยปาจิตตีย์”
เนื้อความย่อในหนังสือนวโกวาท
“ภิกษุขอด้ายแต่คฤหัสถ์ที่มิใช่ญาติมิใช่ปวารณา เอามาให้ช่างหูกทอเป็นจีวร ต้องนิสสัคิยาปาจิตตีย์”
อธิบายความโดยย่อ
สิกขาบทนี้มีลักษณะเดียวกันกับสิกขาบทว่าด้วยเรื่องทรงห้ามขอจีวร สิกขาบทนี้ทรงห้ามขอด้าย เพราะภิกษุไปขอด้ายชาวบ้านมาให้ช่างหูกทอจีวรให้ทอเสร็จแล้ว ด้ายมีเหลือ แต่จะทอจีวรผืนใหม่ไม่พอ จึงไปขอด้ายเพิ่ม เมื่อทอเสร็จแล้ว ด้ายเหลืออีก ก็ไปขอเพิ่ม เป็นการแสดงความไม่พอต้องการจีวรเพิ่มขึ้น
เจตนารมณ์ของสิกขาบทข้อนี้
สิกขาบทนี้ทรงบัญญัติไว้เพื่อมิให้ชาวบ้านต้องมาเดือดร้อนเพราะความไม่พอของภิกษุและป้องกันมิให้ภิกษุไปรบกวนชาวบ้านให้เดือดร้อน
อนาปัตติวาร
ในสิกขาบทนี้ท่านแสดงภิกษุผู้ได้รับยกเว้นไม่ต้องอาบัติไว้คือ
(๑) ภิกษุขอด้ายมาเพื่อเย็บจีวร
(๒) ภิกษุขอด้ายมาทำผ้ารัดเข่า
(๓) ภิกษุขอด้ายมาทำประคดเอว
(๔) ภิกษุขอด้ายมาทำผ้าอังสะ
(๕) ภิกษุขอด้ายมาทำถุงบาตร
(๖) ภิกษุขอด้ายมาทำผ้ากรองน้ำ
(๗) ภิกษุขอต่อญาติ
(๘) ภิกษุขอต่อปวารณา
(๙) ภิกษุขอเพื่อประโยชน์แก่ภิกษุอื่น
(๑๐) ภิกษุผู้วิกลจริต
(๑๑) ภิกษุผู้เป็นต้นบัญญัติหรือภิกษุอาทิกัมมิกะ ได้แก่ พวกภิกษุฉัพพัคคีย์
