ส่องธรรม ล้ำภาษิต

นาสฺมเส กตปาปมฺหิ นาสฺมเส อลิกวาทิเน
นาสฺมเส อตฺตตฺถปญฺญมฺหิ อติสนฺเตปิ นาสฺมเสฯ

ไม่ควรไว้ใจคนทำบาป ไม่ควรไว้ใจคนพูดพล่อยๆ
ไม่ควรไว้ใจคนเห็นแก่ประโยชน์ส่วนตัว
ไม่ควรไว้ใจคนที่แสร้งทำสงบเสงี่ยม

(ขุ.ชา.ทสก. ๒๗/๒๙๐)

โดยปกติ เราควรไว้ใจคนทั้งหลายอยู่เสมอ ยกเว้นคนจำพวกนี้ คือ

คนทำบาปเป็นนิสัย คนพูดพล่อยๆเป็นนิสัย คนเห็นแก่ตัวเป็นนิสัย และคนที่แสร้งทำสงบเสงี่ยมเป็นนิสัย

• คนทำบาปเป็นนิสัย  มักแยกแยะดี-ชั่ว ถูก-ผิด ไม่ออก ทำดีกับคนพวกนี้ไม่ขึ้น เพราะคนใจบาปอยู่กับธรรมก็ไม่รู้ธรรม เหมือนทัพพีไม่รู้รสแกง บุคคลเช่นนี้จึงไม่ควรไว้ใจ

• คนพูดพล่อยๆเป็นนิสัย  มักไม่ค่อยรับผิดชอบต่อถ้อยคำที่เปล่งออกมา พูดก็ว่าไม่ได้พูด ไม่ได้พูดก็ว่าได้พูด มักพูดให้แตกแยกและเข้าใจผิด บุคคลเช่นนี้ จึงไม่ควรไว้ใจ

• คนที่เห็นแก่ตัวเป็นนิสัย  มักจะมีคติประจำใจว่า รับดีกว่าให้ เข้าจึงพร้อมจะรับในขณะที่น่าจะให้ พร้อมจะกอบโกยในขณะที่น่าจะเสียสละ มีความพร่องในใจเสมอ ถมเท่าไรก็ไม่รู้จักเต็ม บุคคลเช่นนี้จึงไม่ควรไว้ใจ

• คนที่แสร้งทำสงบเสงี่ยมเป็นนิสัย  มักเป็นคนที่มีเล่ห์เหลี่ยม มีมายา ทำอย่างหนึ่ง เสแสร้งไปอีกอย่างหนึ่ง แสร้งสงบกาย สงบวาจา แต่จิตใจเร่าร้อน พลุกพล่าน เดือดดาล พร้อมจะเผาใครๆในภายหลัง บุคคลเช่นนี้จึงไม่ควรไว้ใจ

พบเจอบุคคลทั้ง ๔ จำพวกนี้ที่ไหน รีบถอยห่างให้ไกลที่สุด ถ้าจำต้องพบเจอก็ให้ระมัดระวังที่สุด สิ่งใดไม่ควรแพร่งพรายก็อย่าแพร่งพราย ทำความดีให้เต็มที่ ทำจิตใจให้ผ่องใส เพราะอย่างไร เราก็ต้องชนะอย่างเย็นๆ

ขอขอบคุณ หนังสือ ส่องธรรม ล้ำภาษิต เล่ม ๒
สงวนลิขสิทธิ์ตาม พ.ร.บ.ลิขสิทธิ์ พ.ศ. ๒๕๓๗
ห้ามนำไปใช้ประโยชน์ทางการค้าหรือหากำไร ผู้ฝ่าฝืนมีความผิดและต้องรับโทษตามกฎหมาย