ม ง ค ล ที่ ๑๓ สงเคราะห์ภรรยา (สามี)
ภริยาของบุรุษ ๗ จำพวก คือ เสมอด้วยเพชฌฆาต เสมอด้วยโจร
เสมอด้วยนาย เสมอด้วยแม่ เสมอด้วยพี่สาว น้องสาว
เสมอด้วยเพื่อน เสมอด้วยทาสี
๑. ประเภทของภรรยา (สามี)
๑.๑ ภริยาของบุรุษ ๗ จำ พวก คือ เสมอด้วยเพชฌฆาต เสมอด้วยโจร เสมอด้วยนาย เสมอด้วยแม่ เสมอด้วยพี่สาว น้องสาว เสมอด้วยเพื่อน เสมอด้วยทาสี.
อัง.สัตต. (พุทธ) มก. ๓๗/๑๙๗
๑.๒ การอยู่ร่วมกัน ๔ ประเภท คือ ชายผีอยู่ร่วมกับหญิงผีชายผีอยู่ร่วมกับหญิงเทวดา ชายเทวดาอยู่ร่วมกับหญิงผีชายเทวดาอยู่ร่วมกับหญิงเทวดา.
อัง.จตุกก. (พุทธ) มก. ๓๕/๑๘๗
๒. การสงเคราะห์ภรรยา (สามี)
๒.๑ น้องผู้มีรัศมีอันเปล่งปลั่ง เป็นที่รักของพี่ ดุจลมเป็นที่ใคร่ของผู้มีเหงื่อ ดุจน้ำ เป็นที่ปรารถนาของคนผู้กระหาย ดุจธรรมเป็นที่รักของพระอรหันต์ทั้งหลาย ดุจยาเป็นที่รักของคนไข้หนัก
ดุจโภชนะเป็นที่รักของคนหิว ฉะนั้น.
ที.ม. (อรรถ) มก. ๑๔/๑๒๒
๒.๒ หม่อมฉันผู้เป็นภรรยาบำรุงสามีและลูกทั้งสองตลอดวันคืน ดุจมาณพบำรุงอาจารย์.
ขุ.ชา. (ทั่วไป) มก. ๖๔/๗๕๐
๒.๓ น้ำนม และสังข์มีสีเสมอเหมือนกัน ฉันใด พระเวสสันดร และพระนางมัทรีก็มีพระมนัส เจตนาเสมอเหมือนกัน ฉันนั้น.
ขุ.ชา. (ทั่วไป) มก. ๖๔/๗๖๘
๒.๔ แม่น้ำที่ไม่มีน้ำชื่อว่า เปลือย แว่นแคว้นที่ปราศจากพระราชาชื่อว่า เปลือย หญิงปราศจากสามีถึงจะมีพี่น้องตั้ง ๑๐ คนก็ชื่อว่า เปลือย.
ขุ.ชา. (พุทธ) มก. ๕๖/๑๕๕
๒.๕ สายธนูถึงขาดแล้วก็ยังต่อกันได้อีก ท่านจงคืนดีเสียกับภรรยาเถิด อย่าลุแก่อำนาจความโกรธเลย.
ขุ.ชา. (โพธิ) มก. ๕๗/๒๒๖
๒.๖ เทวดาทูลถามพระบรมศาสดาว่า อะไรเป็นสง่าของรถ อะไรเป็นสง่าของแว่นแคว้น อะไรเป็นสง่าของสตรี
พระบรมศาสดาตรัสตอบว่า ธงเป็นสง่าของรถ พระราชาทรงเป็นสง่าของแว่นแคว้น ภัสดาเป็นสง่าของสตรี.
สัง.ส. (พุทธ) มก. ๒๔/๒๙๘
๓. การตัดใจจากสามี-ภรรยา
๓.๑ บุคคลควรละทิ้งผู้ที่ละทิ้งตน ไม่ควรทำความอาลัยรักใคร่ในบุคคลเช่นนั้น ไม่ควรสมาคมกับคนที่เขาไม่ใฝ่ใจกับตน เหมือนนกรู้ว่าต้นไม้หมดผลแล้ว ก็ละทิ้งไปหาต้นไม้อื่น เพราะโลกเป็นของกว้างใหญ่.
ขุ.ชา. (โพธิ) มก. ๕๗/๓๙๙
๓.๒ ลูกเอ๋ย คนที่มีจิตเหมือนน้ำย้อมขมิ้น มีจิตกลับกลอก รักง่ายหน่ายเร็ว เจ้าอย่าคบหาคนเช่นนั้นเลย ถึงหากว่าพื้นชมพูทวีปทั้งสิ้นจะไม่มีมนุษย์ก็ตาม.
ขุ.ชา. (โพธิ) มก. ๕๘/๖๙๕
