ฝากไว้เพื่อช่วยกันคิดช่วยกันทํา
การเทศน์เป็นวิธีเผยแผ่พระพุทธศาสนาอย่างหนึ่งพระพุทธเจ้าทรงใช้วิธีนี้ประดิษฐานพระพุทธศาสนาแต่เริ่มแรก โดยทรงถือปฏิบัติด้วยพระองค์เองและทรงแนะนำให้พระสงฆ์สาวกปฏิบัติตาม จนเป็นเหตุให้พระพุทธศาสนาหยั่งรากลึกลงในชมพูทวีปในสมัยนั้นและมีความมั่นคงมาอีกหลายร้อยปี ต่อมาพระพุทธศาสนาในชมพูทวีปมีอันต้องล่มสลายไปเพราะผู้คนไม่นับถือพระพุทธศาสนาเหมือนก่อนด้วยเข้าไม่ถึงพระพุทธศาสนาที่แท้จริงบ้าง ไม่มีการแนะนำสั่งสอนหลักศาสนาอันเป็นของเดิมบ้าง กล่าวคือขาดผู้เทศน์ที่มีความจริงใจมีความซื่อตรงต่อพระธรรมวินัย แต่พระพุทธศาสนาได้ไปเจริญรุ่งเรืองในประเทศรอบนอกชมพูทวีป
ด้วยมีพระสงฆ์ที่เรียกว่าพระธรรมทูตจากชมพูทวีปได้เสียสละชีวิตไปประกาศธรรม ทำหน้าที่เหมือนพระสาวกครั้งพุทธกาล จนสามารถตั้งฐานพระพุทธศาสนาสำเร็จและรุ่งเรืองมาโดยลำดับ การเผยแผ่ศาสนาด้วยการแสดงธรรมหรือการเทศน์ถูกนำมาใช้เป็นเครื่องมือสำคัญในการนี้ ทำให้พระพุทธศาสนาเป็นที่รู้จัก เป็นที่เข้าใจ และเป็นที่เข้าถึงของผู้คนในท้องถิ่นนั้นๆอย่างกว้างขวางแต่ในบางประเทศบางแห่งไม่ได้สืบสานวิธีการนี้อย่างต่อเนื่องพระพุทธศาสนาในประเทศนั้นก็ล่มสลายลงอีก เหลือแต่เพียงซากโบราณสถานโบราณวัตถุทางศาสนาที่บ่งบอกว่าพระพุทธศาสนาเคยรุ่งเรืองในดินแดนแถบนี้มาเท่านั้นร้อยเท่านี้พันปี ประเทศเช่นนี้ก็มีอยู่ไม่น้อย โดยเฉพาะในประเทศแถวตะวันออกกลาง เช่นอิหร่านอัฟกานิสถาน ปากีสถาน และบริเวณมณฑลซินเกียงของประเทศจีนตลอดถึงประเทศในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เช่นอินโดนีเซีย แต่ประเทศที่ยังให้สำคัญแก่วิธีการเผยแผ่แบบนี้และสืบสานต่อไม่ขาดสายพระพุทธศาสนาก็ยังดำรงอยู่ได้ เพราะผู้คนยังรู้จัก เข้าใจ และเข้าถึงพระพุทธศาสนาอยู่
ด้วยได้ยินได้ฟังจากการแสดง ชี้แจง แนะนำจากพระสงฆ์ที่เห็นความสำคัญในเรื่องนี้การเผยแผ่พระพุทธศาสนาด้วยการเทศน์หรือแสดงธรรมนั้นขึ้นอยู่กับคุณภาพของผู้เทศน์เป็นสำคัญ ส่วนธรรมที่นำมาแสดงนั้นเป็นสัจธรรมที่บริสุทธิ์ผุดผ่อง มีความสมบูรณ์ครบถ้วนอยู่แล้ว ไม่ต้องแก้ไข ดัดแปลง ตัดหรือเติมอะไรลงไปอีกแล้ว ผู้แสดงธรรมที่มีคุณภาพสามารถนำธรรมออกแสดงได้เลย เหมือนนักรบผู้มีความชำนาญช่ำชองในการรบและการใช้อาวุธด้วยฝึกปรือมาอย่างดีสามารถเข้าไปในคลังแสงแล้วหยิบอาวุธที่ตนเองถนัดออกศึกได้เลย ฉะนั้น เมื่อเป็นดังนี้ผู้เป็นนักรบในกองทัพธรรมจำต้องตระหนักและสร้างจิตสำนึกในอันที่จะนำธรรมาวุธออกต่อสู้กับข้าศึกคือความไม่รู้ความไม่มีศรัทธา ความตระหนี่เสียดาย เป็นต้นของผู้คนอย่างมีประสิทธิภาพ ด้วยการพากเพียรเรียนรู้เรื่องธรรมาวุธให้ดี ฝึกปรือการใช้ธรรมาวุธให้ชำนาญช่ำชอง ศึกษายุทธวิธี หาประสบการณ์ในการใช้ศิลปะ ลีลาท่าทางในการใช้ธรรมาวุธอย่างมีคุณภาพ
เมื่อออกศึกคือเมื่อแสดงธรรมที่แสดงธรรมไปตามหลักแห่งองค์พระธรรมถูก สร้างบรรยากาศแห่งการเทศน์ให้น่าสนใจด้วยความจริงใจจริงจังกระตือรือร้น ไม่แสดงธรรมแบบเสียไม่ได้ แบบขอให้ผ่านไปที่ หรือแบบสุกเอาเผากิน โดยไม่คำนึงถึงความรู้สึกและศรัทธาของเจ้าภาพและผู้ฟังเทศน์ เมื่อยังไม่พร้อมที่จะแสดงธรรมหรือยังไม่ได้ฝึกหัดมาก่อนก็ไม่ควรหาญขึ้นธรรมาสน์ประกาศธรรมอันเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ผู้คนเขาเคารพนับถือว่าเป็นของสูง ไม่ควรหาญเป็นผู้แทนองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า เพราะผู้แสดงธรรมเปรียบเสมือนองค์แทนของพระพุทธเจ้า ชาวบ้านเขาจึงจัดที่แสดงธรรมไว้สูงเด่นเป็นสง่า ประดับประดาอย่างสวยงาม ด้วยเห็นว่าเป็นที่ประทับของพระพุทธเจ้าแม้จะรู้ดีว่าผู้เทศน์คือพระที่เทศน์เป็นลูกเป็นหลานของตนนั่นเอง
แต่เมื่อขึ้นธรรมาสน์แล้วย่อมให้ความรู้สึกเคารพนับถือเหมือนกับเป็นผู้แทนพระพุทธเจ้าจริงๆหากพระสงฆ์ทั่วไปได้ตระหนักในข้อเหล่านี้ก็จะสามารถรักษาระเบียบและธรรมเนียมการเทศน์ ตลอดถึงข้อปลีกย่อยต่างๆในเรื่องการเทศน์ไว้ได้มั่นคง ความสำคัญของการเทศน์ก็จะยังมีอยู่ เมื่อพระสงฆ์ให้ความสำคัญในเรื่องนี้อยู่ชาวพุทธทั้งหลายก็จะยังให้ความสำคัญเช่นเดียวกัน หากแม้พระสงฆ์เองก็ยังไม่สนใจ ยังไม่ตระหนักยังไม่คำนึงถึงระเบียบปฏิบัติในการเทศน์แต่โบราณมา เมื่อได้เทศน์เทศน์แบบอัตโนมัติตามใจชอบ ไม่คำนึงว่าจะเป็นแบบให้แก่ผู้อื่นโดยเฉพาะภิกษุสามเณรรุ่นหลังหรือในปกครองได้หรือไม่ เมื่อจัดให้มีเทศน์ก็จัดแบบไม่ให้เสียพิธีไม่พิถีพิถันอะไรมาก หรือล้มเลิกการเทศน์ไปเสียเลยโดยอ้างว่าจัดไปก็ไม่มีคนฟัง
โดยไม่หาทางแก้ไขให้ถูกต้องที่จะดึงความสนใจจากผู้ฟังกลับคืนมา เมื่อเป็นดังนี้จะไปหวังอะไรกับชาวบ้าน จะให้ชาวบ้านเขาตระหนักและให้ความสำคัญนั้นอย่าหมายเลย ทั้งหมดทั้งปวงอยู่ที่พระสงฆ์ทั้งสิ้น เหมือนเมื่อครั้งพุทธกาลพระพุทธเจ้าพร้อมด้วยพระสงฆ์สาวกทรงเป็นแกนหลัก ทรงถือปฏิบัติด้วยพระองค์เอง ทรงยืนหยัดด้วยพระองค์เอง แม้จะยากลำบากอย่างไร แม้ไม่สะดวกสบายอย่างไรก็ทรงอดทนอดกลั้น ในที่สุดก็ทรงได้รับความสำเร็จอย่างสวยงาม ทรงสามารถหยั่งรากพระพุทธศาสนาในชมพูทวีปได้ตามที่ทรงปรารถนาและเป็นเหตุให้มั่นคงสถาพรสืบมาตราบเท่าทุกวันนี้
