.....แวะเวียนไปที่มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย ก็พอดีที่เขากำลังจัดงานสี่สิบปีมหาวิทยาลัย พร้อมๆ กับงานสืบสานงานศิลป์ ของศูนย์ศิลปวัฒนธรรมไทย เดินผ่านไปแถวสวนหย่อมตั้งใจจะไปหาเพื่อนฝูงก็บังเอิญเหลือบไปเห็นคนแต่งตัวแปลกๆ มีเพชรวูบวาบเหมือนตัวละครในรามเกียรติ์ เสียงดนตรีประกอบก็อึกทึกจนอดรนทนไม่ไหวรีบสาวเท้าเข้าไปที่หน้าเวที และทันทีที่หยุดอยู่ตรงนั้นก็พบเพื่อนเก่าพี่แก่ นั่งเป็นประธานชมรมการแสดงโขน ตอนนางลอยอยู่พร้อมกัน
.....ผมทักทายได้สองสามคำเท่านั้นเพราะเวลานี้ไม่ใช่เวลาคุย เราควรจะเก็บเกี่ยวความบันเทิงเริงใจจากการแสดงบนเวทีที่แสดงอย่างออกรสชาติมากกว่า ความสามารถของเด็กรุ่นใหม่นี่น่าทึ่งทีเดียวครับ คนที่ร้องและพากย์ตลอดจนนักแสดงเวลาที่ถอดหัวโขนออกแล้วอายุยังอยู่ในคราวของวัยรุ่นอยู่เป็นส่วนใหญ่น่าชื่นชมที่ไม่โดนศิลปแบบตะวันตกกลืนกินไปเสียหมด
.....ผมเข้าไปชมการแสดงถึงตอนที่พระรามกำลังโกรธาหนุมาน ที่ไปเผาเมืองยักษ์จนเป็นเหตุทำให้นางสีดาถึงแก่ความตาย ความเฉลียวฉลาดของหนุมานปกป้องตัวเองด้วยการขอพิสูจน์จากเหตุผลสองสามประการ คือถ้านางสีดาตายเพราะตนไปเผาเมือง ต้องมีบาดแผลบ้าง ประการที่สองถ้านางสีดาตายโดยไม่มีอะไรเคลือบแฝง เหตุใดศพจึงลอยทวนกระแสน้ำมาได้ เอาล่ะต้องบอกก่อนนะครับว่า เค้าโครงเรื่องจริงๆ เป็นอย่างไรผมก็จำไม่ได้เพราะเรียนเรื่องนี้มานานมากแล้วแต่ที่กล่าวมาเป็นการเก็บมาจากคำพูดของตัวแสดง ถ้าผิดพลาดไปก็เกิดจากคณะนาฏศิลป์แสดงผิด หรือไม่ก็หูและความจำของผมเพี้ยนไป
.....เรื่องดำเนินมาถึงพระรามอนุญาตให้บรรดาลิงทั้งหลายจัดการเผาศพนางสีดา ทางคณะนาฏศิลป์เขาก็มีเทคนิคสื่อความหมายได้ดีทีเดียว อ้อ!ขอชมผู้ที่แสดงเป็นนางสีดาสักหน่อย เธอนอนตายได้นิ่งและสวยงาม ใครจะยกขยับเขยื่อนเธอไม่ทุกข์ร้อนเลย เสียงชื่นชมลอยเข้าหูมาว่า แหม! เธอนอนตายได้นิ่งดีจัง!
.....ตอนจบของเรื่องก็สวยงามครับ เบญจกาย พอถูกจับได้ว่าปลอมเป็นนางสีดา เธอก็วิ่งรนรานไปหาผู้ชม เป็นความรนรานเชิงนาฏศิลป์ที่มองดูแล้วได้อารมณ์ทีเดียว แถมสอดแทรกมุขตลกให้ผู้ชมได้เฮฮากันอย่างครื้นเครง สุดท้ายเบญจกายฝ่ายอธรรมก็ต้องจนด้วยความสามารถและความหล่อเหลาของหนุมานฝ่ายธรรมะ
.....งานนี้เป็นการสืบสานงานศิลป์ได้อิ่มเอมใจสมชื่อครับ ผมว่าเราน่าจะมีการอนุรักษ์ไว้อย่างจริงจัง อิทธิพลกระโดดไปกระโดดมาอย่างไร้สาระตามผับตามบาร์ จะได้ไม่มาครอบงำเด็กไทยหัวนอกกันมากเกินไปนัก รามเกียรติ์พิสูจน์ได้ทุกตอนว่าธรรมะชนะอธรรมะ และแต่ศิลปนอกวัฒนธรรมยังหาข้อสรุปไม่ได้ว่ามีประโยชน์ตรงไหน?
นายตั้ม