มุสาวาทวรรค สิกขาบทที่ ๖
คำแปลพระบาลีที่เป็นพุทธบัญญัติ
“อนึ่ง ภิกษุใดนอนร่วมกับมาตุคาม เป็นปาจิตตีย์”
เนื้อความย่อในหนังสือนวโกวาท
“ภิกษุนอนในที่มุงที่บังอันเดียวกันกับผู้หญิง แม้ในคืนแรก ต้องปาจิตตีย์”
อธิบายความโดยย่อ
คำว่า มาตุคาม ได้แก่ สตรีหรือผู้หญิง แม้ที่เกิดในวันนั้น
คำว่า นอนร่วม คือ นอนในที่เดียวกัน มีที่มุงที่บังเดียวกัน แต่มิได้แตะต้องกัน ได้แต่ต่างฝ่ายต่างนอน หากแตะต้องหรือทำเกินเลยไปกว่านั้นไม่เข้าข่ายในสิกขาบทนี้แต่เข้าข่ายในสิกขาบทอื่น
เจตนารมณ์ของสิกขาบทนี้
สิกขาบทนี้ทรงบัญญัติไว้เพื่อป้องกันมิให้ภิกษุลืมสติไปกระทำการอย่างอื่น เช่นแตะต้องกายอันเป็นการล่วงละเมิดสิกขาบทที่มีโทษหนักกว่านอนร่วมได้และเพื่อป้องกันชื่อเสียงของภิกษุ มิให้ถูกตำหนิติเตียนหรือโพนทะนาว่าร้ายจากชาวบ้านว่านอนร่วมกับผู้หญิง
อนาปัตติวาร
ในสิกขาบทนี้ท่านแสดงภิกษุผู้ได้รับยกเว้นไม่ต้องอาบัติไว้คือ
(๑) ที่นอนเป็นที่มุงทั้งหมด แต่ไม่บังทั้งหมด
(๒) ที่นอนเป็นที่บังทั้งหมด แต่ไม่มุงทั้งหมด
(๓) ที่นอนเป็นที่ไม่มุงโดยมากไม่บังโดยมาก
(๔) มาตุคามนอน ภิกษุนั่ง
(๕) ภิกษุนอน มาตุคามนั่ง
(๖) นั่งทั้งสองฝ่าย
(๗) ภิกษุผู้วิกลจริต
(๘) ภิกษุผู้เป็นต้นบัญญัติหรือภิกษุอาทิกัมมิกะ ได้แก่ พระอนุรุทธะ
