บทความประจำวัน

เป็นที่รู้และยอมรับกันทั่วไปแล้วว่าโลกมนุษย์ของเรามีปัญหาเพิ่มมากขึ้นทุกวัน  ไม่ว่าจะเป็นปัญหาในส่วนของแผ่นดิน แผ่นน้ำ อากาศ ในส่วนของผู้อาศัยอยู่บนโลก คือ มนุษย์ สัตว์บก สัตว์น้ำ นก และในส่วนของธรรมชาติ คือ ต้นไม้ ต้นหญ้า เป็นต้น โลกทุกส่วนได้รับผลกระทบจากปัญหานั้นๆ อย่างทั่วถึงและทัดเทียมกัน ปัญหาที่เกิดขึ้นในโลก เช่น โลกร้อนขึ้น น้ำท่วมมากขึ้น อากาศเสียมากขึ้น ผู้คนมากขึ้นซึ่งทำให้มีปัญหาขึ้นตามมามากมาย เช่น มีการแก่งแย่ง ทำลายล้าง เอารัดเอาเปรียบ กดขี่ข่มเหงกันมากขึ้น ทำให้โลกบางส่วนไม่ปลอดภัยมีสงคราม มีความแห้งแล้ง มีน้ำท่วม และมีภัยอันตรายรอบด้าน ผู้คนต้องหนีภัย หรือจำเป็นต้องอยู่ก็อยู่อย่างระวังภัย อยู่อย่างไม่สงบสุข

โลกเราทุกวันนี้เป็นโลกที่เป็นไปรวดเร็ว เป็นโลกของข้อมูลข่าวสาร ทุกหนแห่งในโลกเมื่อมีอะไรเกิดขึ้นก็เป็นข่าวสามารถรู้กันได้เกือบจะทันทีทั้งโลก ด้วยระบบการสื่อสารรูปแบบต่างๆที่มนุษย์ประดิษฐ์คิดค้นจัดทำขึ้น ทำให้เรารู้เรื่องของทุกหนแห่งทั่วโลกได้ทัดเทียมกัน บางแห่งกำลังทำสงครามกัน บางแห่งมีการต่อสู้แย่งชิงผลประโยชน์กัน บางแห่งขัดแย้งทางการเมืองกัน เขามีอะไรกันเรารู้หมดถึงขนาดมีการฆ่าแกงกัน มีการทุจริตคอร์รัปชั่น หรือมีการมึนเมาทะเลาะวิวาทกันที่ไหนก็รู้

ความสุขเป็นที่ปราถนาของมนุษย์เราทุกคนเพราะความสุขทำให้ชีวิตมีคุณค่า มีความหมาย แสดงว่าเราเพียบพร้อมสมบูรณ์ มีความสะดวก อบอุ่น สบายใจ ความสุขนั้นมีทั้งความสุขทางกายกับความสุขทางใจ เมื่อพูดถึงความสุขทุกคนย่อมเข้าใจดีเพราะสัมผัสได้รู้สึกได้ แม้จะเป็นความสุขที่มีคุณภาพแตกต่างกัน

ศีล ๕ มีคุณูปการหลายอย่างดังกล่าวมาแล้ว และก็พอจะเห็นอานิสงส์ในการรักษาศีล ๕ บ้างแล้ว เมื่อเป็นดังนี้จึงอยากจะรักษาศีล ๕ ขึ้นมาบ้าง หรือเคยรักษามาบ้างแล้วแต่ก็ไปไม่รอดมักจะล่วงละเมิดบ่อยๆ จนเกิดความรู้สึกว่าไม่รักษาดีกว่า สบายใจกว่าไม่ต้องอึดอัดใจอะไร เลยทิ้งศีล ๕ ไป แต่ตอนนี้เกิดความรู้สึกอยากรักษาศีล ๕ จริงๆ จังๆ ขึ้นมา

ในปัจจุบันมีการพูดกันทั่วไปว่า  “ศีลเป็นหลักประกันสังคม”  และดูเหมือนว่าจะเข้าใจกันได้ว่าหมายความว่าอย่างไร เพระาเราได้ยินคำว่าประกันกันอยู่ประจำ เช่น ประกันชีวิต ประกันภัย ประกันตัว

ตามปกติคนพุทธโดยทั่วไปรู้เรื่องศีล ๕ กัน ต่างแต่รู้ละเอียดบ้างไม่ละเอียดบ้าง อย่างน้อยก็เคยเรียนเคยท่องมาในสมัยเป็นนักเรียน หลังจากนั้นก็ห่างเหินลืมเลือนไป เว้นแต่คนที่ไปวัดหรือไปงานบุญตามบ้านเพื่อนฝูงเป็นประจำ ก็มักจะได้ยินพระให้ศีลเป็นปกติว่าตามได้บ้างไม่ได้บ้าง

บุหรี่เป็นสิ่งที่ทั่วโลกให้ความสนใจมากเรื่องหนึ่ง ต่างมีความเห็นที่แตกต่างกันในข้อที่ว่าควรหรือไม่ควร ฝ่ายที่เห็นว่าสูบได้ไม่ควรห้าม ก็มีไม่น้อย ฝ่ายที่เห็นว่าไม่ควรสูบ ก็มีจำนวนมาก จึงต่างก็หาเหตุผลมาอ้างให้เข้าข้างตนเป็นหลักใหญ่และก็ทำอะไรไปตามที่ตนเห็น เช่น ฝ่ายที่เห็นว่าสามารถสูบได้ ก็ผลิตบุหรี่ออกมาเป็นสินค้าอำนวยประโยชน์ มีการโฆษณาเชิญชวนถึงรสชาติ ยี่ห้อตลอดถึงค่านิยมในหมู่คนติดบุหรี่ สร้างกำไรให้ตนเป็นล่ำเป็นสัน ถึงระดับส่งไปขายข้ามชาติ และมีอำนาจถึงระดับการปกครองประเทศนั้นๆ ก็ยังมี

คำว่า สุราเมรยมัชชปมาทัฏฐานา เวรมณี แปลว่า เจตนาเป็นเครื่องกำจัดเวร จากการดื่มน้ำเมาคือสุราและเมรัยอันเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท แต่ส่วนใหญ่จะเข้าใจกันว่าหมายถึง การเว้นจากการดื่มสุราและเมรัย

คำว่า มุสาวาทา เวรมณี แปลได้ว่า เจตนาเป็นเครื่องกำจัดเวร จากการพูดเท็จ แต่แปลกันโดยทั่วไปว่า ห้ามพูดเท็จ

คำว่า กาเมสุ มิจฉาจารา เวรมณี นั้นมีการแปลโดยทั่วไปว่า ห้ามประพฤติผิดในกามทั้งหลาย อันนี้เป็นการแปลแบบทั่วไป แต่ก็พอเข้าใจกันได้ แม้จะไม่ละเอียดตรงประเด็นเป้าหมายนัก เพราะประเด็นในเรื่องกาเมสุมิจฉาจารนี้มีความละเอียดพอสมควร และศีลข้อนี้ก็เป็นเรื่องละเอียดอ่อนไม่น้อย

คำว่า อทินนาทานา เวรมณี ที่เรารับกันนั้นมีการแปลโดยทั่วไปว่า ห้ามลักทรัพย์ แต่โดยคำศัพท์ที่ปรากฏมีคำแปลดังนี้

คำว่า ปาณาติปาตา เวรมณี เราแปลกันโดยทั่วไปว่า การเว้นจากการฆ่าสัตว์ ซึ่งก็เข้าใจกันได้ในระดับหนึ่ง แต่เมื่อจะกล่าวให้ลึกซึ้งเข้าไปเพื่อเป็นแนวปฏิบัติได้ถูกต้องก็จำเป็นต้องแสดงไว้ ทำให้เกิดปัญญาความรู้ความเข้าใจในเรื่องนี้อย่างละเอียดถี่ถ้วนขึ้นไปด้วย

มื่อว่าโดยประโยชน์ของศีล ย่อมมีมากมายจนไม่อาจบอกให้ละเอียดไปทั้งหมดได้แต่เมื่อว่าด้วยเรื่องศีล ๕ ข้อซึ่งลดการปฏิบัติลงมาเหลือ ๕ ประการ มีไม่ฆ่าสัตว์เป็นต้นก็พอบอกได้ว่าศีล ๕ มีประโยชน์อย่างไร คือศีล ๕ ให้อะไรบ้างเมื่อรักษาหรือปฏิบัติตามกัน

โลกของเรานี้ผ่านร้อนผ่านหนาวมานาน มนุษย์เราที่เกิดอยู่ในโลกก็เช่นเดียวกัน รู้กันว่าวิวัฒนาการผ่านช่วงเวลาสืบสานกันมาทีละน้อยจนกระทั่งมีรูปร่างหน้าตาอย่างที่เห็นกันอยู่ปัจจุบันบรรพบุรุษของมนุษย์เราโชกโชนในการดำรงชีพ ในการดำรงเผ่าพันธุ์ค่อยๆ เสริมสร้างวัฒนธรรมขึ้นมาทีละนิดๆ จนเป็นปึกแผ่น ซึ่งเมื่อก่อนก็ดำรงชีพเหมือนกับสัตวโลกอย่างอื่น เข่นฆ่า แย่งชิง รุกราน เอารัดเอาเปรียบกัน หาไมตรีกันได้ยาก ศีล  ๕  เป็นส่วนหนึ่งของกฎเกณฑ์ที่กำหนดวางกันขึ้นไว้  และปฏิบัติตามกันจนเป็นวัฒนธรรมอย่างหนึ่งของมนุษย์ เพราะปฏิบัติตามกฎเกณฑ์นี้จึงทำให้พฤติกรรมของมนุษย์ดีขึ้นและแตกต่างจากสัตว์โลกอื่นๆ

ศีล มีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า  สิกขาบท  ซึ่งหมายถึง  ข้อที่ต้องศึกษา  ข้อที่ต้องปฏิบัติ ได้แก่ข้อศีลหรือข้อวินัยนั่นเอง อีกอย่างหนึ่ง นิจศีล แปลว่า ศีลที่ต้องรักษาหรือปฏิบัติเป็นประจำหมายความว่าเป็นหลักสำหรับปฏิบัติกันเป็นปกติประจำวัน มิใช่รับหรือสมาทานแล้วจึงค่อยรักษา

แต่ก่อนนั้น มนุษย์ทั้งหลายในโลกคงอยู่กันด้วยความยากลำบากไม่มีกฎเกณฑ์มาควบคุมบังคับ ปฏิบัติการตามแต่จะคิดได้ดังที่กล่าวกันว่า “แย่งที่กันกิน แย่งถิ่นกันนอน” เอากำลังเข้าห้ำหั่นกันใครมีกำลังมากก็ชนะ ผู้ด้อยกำลังก็แพ้และตกอยู่ในอำนาจของผู้ชนะแม้อย่างนั้นก็มีการเบียดเบียนเอารัดเอาเปรียบกันทุกรูปแบบ คือเบียดเบียนชีวิตร่างกายกันและกัน ด้วยการทําร้ายหรือฆ่าแกงกันประการหนึ่ง เบียดเบียนทรัพย์สินของกันและกัน ด้วยการปล้นจี้หรือลักขโมยเอาตามใจชอบประการหนึ่ง เบียดเบียนประเวณี ล่วงละเมิด

วิรัติเป็นคำพระ เป็นคำที่ไม่ค่อยได้ยินกัน ชาววัดที่ชอบอ่านหนังสือพระหรือชอบฟังธรรมคงเคยได้ฟังกันมาบ้าง เพราะคำนี้มักเป็นคำอะิบายเรื่องศีลให้ชัดเจนขึ้น

คนเราที่เกิดมาไม่อาจเลือกเพศพันธุ์ ไม่อาจกำหนดรูปร่าง และไม่อาจเลือกผิวสีของร่างกายได้ ล้วนเกิดมาเป็นไปตามเผ่าพันธุ์ สูงต่ำดำขาว เพศพันธุ์แตกต่างกันไป หากเกิดมางามก็มีเสน่ห์เป็นที่นิยมชมชอบของคนทั่วไป หากมีรูปร่างขี้ริ้วขี้เหร่ก็ขาดเสน่ห์ ผู้คนไม่นิยมชมชื่นนัก

ศีลเป็นหลักความประพฤติหรือเป็นจริยธรรมที่สำคัญ เพื่อยืนยันว่าเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ มิใช่เป็นมนุษย์เพียงมีรูปร่างที่เจริญเติบโตในทางสูง แต่จิตใจและพฤติกรรมมิได้แตกต่างจากดิรัจฉานที่เจริญเติบโตไปตามขวางหรือไปตามยาว

เท่าที่อ่านผ่านมาก็พอจะเห็นแล้วว่าศีลเป็นอย่างไร แต่เรื่องของศีลนี้ควรจะได้ศึกษาเรียนรู้ ทำความเข้าใจให้ลึกซึ้งถ่องแท้กันมากสักหน่อย ทั้งนี้เพราะเรื่องของศีลเป็นเรื่องสำคัญ เป็นเรื่องจำเป็นสำหรับชีวิต สำหรับสังคม และสำหรับโลก จะเป็นสิ่งหนุนนำให้ชีวิตดำเนินเป็นไปอย่างปกติสุข

ความผ่องแผ้วของศีล หมายถึง ความเปล่งปลั่ง ความบริสุทธิของศีล