มงคล ที่ ๓๔ ทำนิพพานให้แจ้ง

มงคลชีวิต 38 ประการ ฉบับทางก้าวหน้า

มีที่ไหนในโลกนี้บ้าง ที่ทุกข์เข้าไปไม่ถึง.........ไม่มี

เจ้าชายสิทธัตถะทำไมจึงออกบวช.........จะหาที่ที่ทุกข์เข้าไปไม่ถึง

แล้วพบไหม.........พบแล้ว

อยู่ที่ใด.........นิพพาน

มีใครตามพระองค์ไปได้บ้างไหม.........มากมาย

แล้วนิพพานอยู่ที่ไหน.........นั่นซิ จึงต้องมาศึกษากัน

นิพพาน คือ อะไร ?

            นิพพาน มีคำแปลได้หลายอย่าง เช่น

-           แปลว่า  ความสูญ  คือดับกิเลส ดับทุกข์ สูญจากกิเลส สูญจากทุกข์

-           แปลว่า  ความพ้น  คือพ้นทุกข์ พ้นจากภพสาม

            นิพพาน เป็นที่ซึ่งความทุกข์ทั้งหลายเข้าไปไม่ถึง อยู่พ้นกฎของไตร- ลักษณ์ ไม่มีการเวียนว่ายตายเกิด ไม่มีแก่เจ็บตาย ทุกอย่างเป็นสุขัง เป็นนิจจัง เป็นอัตตา เป็นตัวตนที่แท้จริง บังคับบัญชาได้ เที่ยงแท้แน่นอน ไม่มีการเปลี่ยน แปลง เกิดขึ้นด้วยอำนาจการปฏิบัติธรรม มีพระพุทธพจน์ที่กล่าวถึงนิพพานไว้หลายครั้ง  อาทิเช่น

“นิพฺพานํ ปรมํ สุขํ

นิพพานสุขอย่างยิ่ง”

ม. ม. ๑๓/๒๘๗/๒๘๑

            ทหารเมื่ออยู่ในหลุมหลบภัย ย่อมปลอดภัยจากอาวุธร้ายของศัตรูฉันใด ผู้ที่มีใจจรดนิ่งอยู่ในพระนิพพาน ก็ย่อมปลอดภัยจากทุกข์ทั้งปวงฉันนั้น

ประเภทของนิพพาน

            นิพพานมีอยู่ ๒ ประเภทใหญ่ๆ คือ

            ๑.        สอุปาทิเสสนิพพาน เรียกว่า นิพพานเป็น อยู่ในศูนย์กลางธรรม-กายในตัวของเราทุกคนที่ปฏิบัติมรรคมีองค์ ๘   สามารถเข้าถึงนิพพานนี้ได้ขณะ ที่ยังมีชีวิตอยู่  ยังเป็นๆ อยู่  เป็นนิพพานของพระอริยเจ้าผู้ละกิเลสได้แล้ว  แต่ ยังมีชีวิตอยู่เพื่อบำเพ็ญประโยชน์แก่สัตว์โลกต่อไป พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเข้านิพพานเป็นนี้ได้เมื่อวันที่พระองค์ตรัสรู้

            นิพพานเป็นนี้ แต่ละคนก็มีเฉพาะของตนเป็นเหมือนหลุมหลบภัยในตัว เรามีทุกข์ โศก โรค ภัยใดๆ  พอเอาใจจรดเข้าไปในนิพพาน  ความทุกข์ก็จะหลุดไปหมด  จะตามไปรังควาน  ไปบีบคั้นใจเราไม่ได้

            ๒.        อนุปาทิเสสนิพพาน เรียกว่า นิพพานตาย เป็นเหตุว่างอยู่นอก    ภพสาม ผู้ที่หมดกิเลสเป็นพระอรหันต์เมื่อเบญจขันธ์ดับ (กายเนื้อแตกทำลายลง) เหลือแต่ธรรมขันธ์ (ธรรมกาย) ก็จะถูกอายตนนิพพานนี้ดึงดูดให้ไปปรากฏที่นั่น เสวยความสุขอันเป็นอมตะ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเมื่อปรินิพพานแล้ว ธรรมกายของพระองค์ก็ไปปรากฏประทับอยู่ที่อายตนนิพพานนี้เอง โดยมีธรรมกายของพระอรหันตสาวกอยู่ล้อมรอบ

ผู้ที่สามารถทำพระนิพพานให้แจ้งได้

            จะเข้านิพพานต้องเข้าด้วยธรรมกาย  มนุษย์เข้าไปไม่ได้  เทวดาเข้าไป ไม่ได้  รูปพรหมเข้าไปไม่ได้  อรูปพรหมก็เข้าไปไม่ได้  ธรรมกายเท่านั้นที่สามารถ เข้าไปได้

            เพราะฉะนั้นผู้ที่จะทำพระนิพพานให้แจ้งได้ก็คือ พระอริยบุคคลทุก ระดับ ทั้งพระอรหันต์ พระอนาคามี พระสกิทาคามี และพระโสดาบัน รวมทั้งโคตรภูบุคคล ที่ปฏิบัติธรรมจนมีกิเลสเบาบางเกือบถึงขั้นพระโสดาบัน โดยต้องฝึกสมาธิจนเข้าถึงธรรมกาย  จากนั้นเอาใจจรดเข้าศูนย์กลางกายจึงเห็นอริยสัจ  และต้องเห็นอริยสัจอย่างชำนาญ   พิจารณาอริยสัจซ้ำแล้วก็ซ้ำอีก จนใจนิ่งแน่นอยู่ที่ศูนย์กลางกาย  จึงเห็นนิพพานได้

            บางท่านอาจนึกสงสัยว่า ก็เห็นบอกว่าเข้านิพพานแล้วจะหมดกิเลส กิเลสความทุกข์ตามไปรังควานไม่ได้  แล้วตอนนี้มาบอกว่าโคตรภูบุคคลซึ่งยังไม่ได้หมดกิเลสเป็นพระอรหันต์ก็เข้านิพพานได้  จะไม่เป็นการขัดกันเองหรือ

            คำตอบคือ ไม่ขัดกัน เพราะโคตรภูบุคคลนั้น เมื่อเอาใจจรดเข้าพระนิพพาน ขณะนั้นก็หมดทุกข์กิเลสทำอะไรไม่ได้ แต่ทว่าใจยังจรดอยู่ในนิพพานได้ไม่ตลอดเวลา เมื่อไหร่ใจถอนออกมาก็ยังต้องมีทุกข์อยู่ เหมือนตัวของเรา   ถ้าหากเป็นแขกรับเชิญไปเที่ยวพักผ่อนยังปราสาทใหญ่  ระหว่างที่พักอยู่ในนั้นก็มีความสุขสบาย แต่ก็อยู่ได้ชั่วคราวเพราะยังไม่ได้เป็นเจ้าของเอง เมื่อไหร่ครบกำหนดกลับก็ต้องออกจากปราสาทมาสู้เหตุการณ์ภายนอกใหม่

ตัวของเราจะเข้านิพพานได้หรือไม่ ?

            คำตอบคือ “ได้”โดยจะต้องตั้งใจฝึกสมาธิไปจนเข้าถึงธรรมกายก่อน  แล้วฝึกต่อไปจนเข้าถึงธรรมกายที่ละเอียดอ่อนยิ่งขึ้น  เห็นอริยสัจและทำนิพพาน ให้แจ้งได้ในที่สุด ซึ่งไม่ยากจนเกินไปที่เราจะปฏิบัติได้ เพราะถ้ายากเกินไปแล้วคงไม่มีพระอรหันต์เป็นล้านๆ รูป  ในสมัยพุทธกาล  ถ้านิพพานนี้พระสัมมาสัม-พุทธเจ้าเข้าไปได้พระองค์เดียว คนอื่นไปไม่ได้เลย เราจะบอกว่ายาก แต่จริงๆ แล้วมีผู้ที่ปฏิบัติตามคำสอนของพระองค์ ตั้งใจฝึกสมาธิเข้านิพพานได้เยอะแยะ แสดงว่าไม่ยากจนเกินไป  แต่แน่นอนก็คงไม่ง่าย  เพราะถ้าง่ายเราก็คงเข้าไปตั้งนานแล้ว

            เพราะฉะนั้นตั้งใจฝึกตัวเองกันเข้า วันหนึ่งเราก็จะเป็นคนหนึ่งที่ทำได้แล้วเข้านิพพานได้ ตอนนี้ไม่ใช่ว่าทำไม่ได้ แต่ว่ายังไม่ได้ทำต่างหาก อย่าเพิ่งไปกลัว  อย่าไปท้อใจเสียก่อนว่าจะทำไม่ได้  ถ้าทำจริงแล้วต้องได้

อานิสงส์การทำพระนิพพานให้แจ้ง

            ๑.        ทำให้จิตไม่หวั่นไหวในโลกธรรม

            ๒.        ทำให้จิตไม่โศก

            ๓.        ทำให้จิตปราศจากธุลี

            ๔.        ทำให้จิตเกษม

                                  ฯลฯ

“ไฟใดเสมอด้วยราคะไม่มี

โทษใดเสมอด้วยโทสะไม่มี

ทุกข์ใดเสมอด้วยเบญจขันธ์ไม่มี

สุขใดเสมอด้วยความสงบไม่มี

ความหิวเป็นโรคอย่างยิ่ง

สังขารเป็นทุกข์อย่างยิ่ง

พระนิพพานเป็นสุขอย่างยิ่ง”

ขุ. ธ. ๒๕/๒๕/๔๒

หนังสือมงคลชีวิต 38 ประการ ฉบับทางก้าวหน้า

 โดย พระมหาสมชาย ฐานวุฑโฒ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดพระธรรมกาย