การกราบ (อภิวาท) 

 

        เป็นการแสดงความเคารพอ่อนน้อมถ่อมตนสูงสุดกว่า กิริยาอาการแสดงความเคารพทั้งหลายทั้งในทางโลก และทางธรรม

 

 

การกราบพระรัตนตรัย 

 

        นิยมกราบแบบเบญจางคประดิษฐ์ ซึ่งประกอบด้วยองค์ ๕ คือ หัวเข่า ๒ ฝ่ามือ ๒ หน้าผาก ๑ ให้จรดลงแนบกับพื้น และกราบ ๓ ครั้ง

 

๑. การเตรียมกราบ โดยอุบาสกนั่งท่าเทพบุตรและอุบาสิกานั่งท่าเทพธิดา วางมือทั้งสองไว้บนหน้าตัก

 

๒. กราบ ซึ่งมีจังหวะปฏิบัติ ๓ จังหวะ คือ

 

         จังหวะที่ ๑ “อัญชลี” คือ ยกมือขึ้นประนมระหว่างอก

 

         จังหวะที่ ๒ “วันทา” คือ ยกมือขึ้นประนม โดยให้นิ้วหัวแม่มือทั้งสองอยู่ระหว่างคิ้วปลายนิ้วชี้จรดหน้าผาก

 

         จังหวะที่ ๓ “อภิวาท” คือ หมอบกราบลงให้หน้าผากจรดพื้น ในระหว่างฝ่ามือทั้งสองวางฝ่ามือแบราบลงแนบกับพื้นห่างกันหนึ่งฝ่ามือ สำหรับอุบาสกนิยมให้ข้อศอกทั้งสองต่อกับเข่าทั้งสอง ส่วนอุบาสิกานิยมให้ข้อศอกทั้งสองขนาบเข่า

 

๓. เงยหน้าขึ้น อยู่ในท่านั่งคุกเข่า แล้วปฏิบัติตามจังหวะเดิม ๑-๒-๓ จนครบ ๓ ครั้ง

 

๔. ยกขึ้นจบ เมื่อเงยหน้าขึ้นครั้งที่ ๓ จึงเสร็จพิธี 

 

         สำหรับการกราบพระภิกษุสงฆ์ต้องคุกเข่าทั้ง ๒ ข้างลง แล้วเดินเข่าเข้าไปได้ระยะใกล้พอสมควรจึงนั่งคุกเข่าลงกราบ แล้วเดินเข่าถอยหลังออกมาเล็กน้อย จากนั้นยืนขึ้นเดินถอยเฉียงออกไป  

 

 

การกราบบุคคล 

 

การกราบบุคคลจะกระทำเฉพาะผู้มี

 

        อาวุโสมาก เช่น บิดา มารดา ครูบาอาจารย์ที่มี

 

        อายุสูง โดยกราบไม่แบบมือนิยมกราบเพียงครั้งเดียวมีวิธีปฏิบัติดังนี้

 

 

๑.  นั่งพับเพียบแบบเก็บเท้าตะแคงตัวด้านข้าง ไปทางบุคคลที่จะกราบนั้น

 

๒. หมอบลงกับพื้น พร้อมกับวางแขนขวาลงกราบกับพื้นตลอด ครึ่งแขนจากข้อศอกถึงมือตั้งสันมือขึ้นวางแขนซ้ายลงคู่กับแขนขวา มือทั้งสองแนบชิดแบบประนมมือให้ศอกขวาอยู่ข้างลำตัวศอกซ้ายต่อเข่าขวา

 

 ๓. ก้มศรีษะลงให้หน้าผากจรดสันมือ ปลายนิ้วชี้อยู่ระหว่างคิ้ว อย่ายกหัวแม่มือขึ้นมารับหน้าผากเป็นอันขาด และให้กราบเพียง ๑ ครั้ง เรียกการกราบแบบนี้ว่า กราบลงศอกแล้วเงยหน้าขึ้นอยู่ในท่านั่งพับเพียบ หรืออยู่ในท่าหมอบแล้วแต่กรณี

 

๔. เมื่อลุกขึ้นจากการหมอบ ใช้วางแขนทั้งสองข้างราบกับพื้น ยกส่วนสะโพกขึ้นก่อนแล้วยกตัวขึ้นตามคลานเข่าถอยหลังออกมาเล็กน้อย จึงลุกขึ้นยืนเฉียงออกมา อย่าหันหลังให้แล้วเดินออกมาจะเป็นกิริยาที่ขาดความเคารพ 

 

	น่าเสียดาย...ถ้าไม่รู้
	การกราบพ่อแม่ ก่อนรับผ้าไตรเข้าขอบรรพชาอุปสมบทนั้น นิยมกราบแบบเบญจางคประดิษฐ์และกราบ ๓ ครั้ง เพราะถือว่าพ่อแม่เป็นพระอรหันต์ของลูก          การกราบพระรัตนตรัย ๓ ครั้ง มีจุดมุ่งหมายว่า ครั้งที่ ๑ เป็นการระลึกถึงคุณของพระพุทธ ครั้งที่ ๒ ระลึกถึงคุณของพระธรรม ครั้งที่ ๓ เป็นการระลึกถึงคุณของพระสงฆ์          วัตถุประสงค์ของการกราบ ๓ ลักษณะ คือ ยิ่งกราบยิ่งเมื่อย เป็นการกราบตาม ๆ กันไม่รู้วัตถุประสงค์ชัดเจน, ยิ่งกราบยิ่งงมงาย เช่น กราบขอหวย, ยิ่งกราบยิ่งมีปัญญา คือ กราบเพื่อระลึกถึงคุณพระรัตนตรัย